«Հայերն այսօր»-ի զրուցակիցն է Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերության նախագահ, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի Ավստրիայի մասնաճյուղի ատենապետ, ճարտարագետ Ռազմիկ Թամրազյանը:

Ավստրիայի և Հայաստանի պետական, եկեղեցական մի շարք պարգևների արժանացած ճարտարագետի հետ զրույցը հիմնականում ծավալվել է 1974 թվականին հիմնադրված մշակութային ընկերության, Հիմնադրամի տեղական մարմնի գործունեության, հայ-ավստրիական կապերի շուրջ:

Հավելենք միայն, որ Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերության շնորհիվ Ավստրիայում այսօր բազմաթիվ մնայուն արժեքներ կան՝ Ֆրանց Վերֆելի հուշարձանը, Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշակոթողը (որի հեղինակը Ռազմիկ Թամրազյանն է), Հովհաննես Աստվածատուր (Աստվածատրյան)  «Դիո Դաթո» պուրակը և այլն:        

– Պարո´ն Թամրազյան, ինչպե՞ս կբնորոշեք 1974-ին հիմնադրված մշակութային ընկերութհան գործունեությունը:

– Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերության գործունեության շրջնակը խարսխված է իր ծրագիր-կանոնագրում, այն է` ներկայացնել և ծանոթացնել հայ մշակույթը ավստրիացիներին և զուգահեռ ներկայացնել և ծանոթացնել ավստրիական  մշակույթը մեր հայրենակիցներին:  Հիշյալ նպատակին հասնելու  համար կազմակերպությունը ավստրիացիների և մեր հայրենակիցների համար իր գոյության 42 տարիների ընթացքում կազմակերպել է անթիվ ցուցահանդեսներ, համերգներ, դասախոսություններ, բանակումներ, ճամբարներ, ճամբորդություններ, տեսաժապավեններ, գրքերի շնորհանդեսներ, տեղադրել է հուշարձաններ, կատարել է նկարահանումներ թե´ Ավստրիայում, թե´ Հայրենիքում:

– Ձեր կարծիքով զարգացման ի՞նչ փուլ են անցել հայ-ավստրիական մշակութային հարաբերությունները: Այսօր այդ հարաբերություններն ի՞նչ մակարդակի վրա են:

– Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերության անդամների թիվը մեծ չէ, սակայն մեծ է նրա համակիրների թիվը, որոնք ինչպես անդամները, հայ և ավստրիացի մտավորականներ են, որոնք հետաքրքրված են երկու ժողովուրդների մշակույթով:  Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերությունը պաշտոնական անդամն է Ավստրիայի «Ավստրիա-օտարերկրյա ՓԱՆ կազմակերպության»  (Փարթըներ ալլեր Նացիոնըն/ Գործընկեր բոլոր ազգերի), որի նախագահն է երկրի Նախագահը, իսկ փոխնախագահները Ավստրիայի ինը նահանգապետերը:

Տարիների ընթացքում այդ հարաբերությունները ամրապնդվել և ճյուղավորվել են ռադիո-հեռուստատեսության, մշակութային կազմակերպությունների և անհատ մտավորականների մասնակցությամբ:

– Որքանո՞վ է կարողացել մշակութային ընկերությունը Ավստրիայում տարածել հայկական մշակույթը:

– Այնքանով, ինչքանով որ կազմակերպության հնարավորություններն են թույլ տվել` լինեն դրանք ցուցահանդեսներ, համերգներ, Ավստրիայի պետական հեռուստատեսությամբ եթեր հեռարձակված «3000 տարի Հայաստան»՝ նկարահանված տեսաժապավենով, կամ Սուրբ Էջմիածնի Մայր Տաճարի  Մանրակերտի, Ֆրանց Վերֆելի հուշարձանի, «Դիո Դաթո» պուրակի ստեղծման աշխատանքներով:

– Պարո´ն Թամրազյան, մշակութային ընկերությունն ի՞նչ չափով է կարողանում համախմբել ավստրիահայ համայնքը:

– Ավստրիայի համայնքը լինելով փոքր և միայն վերջին տասնամյակներին հարաբերական  մեծացած՝ ունի բազմաթիվ ազգային կառույցներ և միություններ, որոնք ունեն իրենց մասնակի նախասիրությունները, որոնց շուրջ են հավաքվում իրենց համակիրները: Հետևաբար մեր կազմակերպությունը չունի ավստրիահայ համայնքի անդամներին միայն իր շուրջը համախմբելու հատուկ աշխատանք:

– Սփյուռքում հատկապես խոցելի են երիտասարդները: Ձեր կարծիքով նրանք հետաքրքրվա՞ծ են հայկական մշակույթով, նրա պահպանմամբ ու տարածմամբ:

– Համաշխարհային տիրող մթնոլորտին պարտադրաբար հետևելով՝ մեր երիտասարդությունն ևս ձգտում է նախ անձնական կայունացում և ապահովություն ձեռք բերել, ապա նոր զբաղվել ազգային, հասարակական կամ միութենական աշխատանքներով:  Նրանք այնքանով են հետաքրքրված մեր մշակույթով, որքանով,  որ իրենց վերը հիշված նպատակը թույլատրում է:  Սակայն կան, բարեբախտաբար, դեռ երիտասարդներ, որոնք ազգային գիտակցությամբ օժանդակում են մեր համայնքային գործունեությանը:

– Պարո´ն Թամրազյան, կխնդրեի, որ պատմեք «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի Ավստրիայի մասնաճյուղի գործունեության մասին: Հայաստանում ի՞նչ ծրագրեր է իրականացրել:

– Հայաստան համահայկական հիմնադրամի Ավստրիայի տեղական մարմինը հիմնադրվել է 1992 թվականին՝ Երևանում կյանքի կոչված Հայաստան համահայկական հիմնադրամի ստեղծումից անմիջապես հետո:

Տեղական մարմնի մաս են կազմում Ավստրիայում գործող բոլոր կազմակերպությունները մեկական լիազոր անդամով: Վարչության մեջ են մտնում նաև պատվո անդամներ և օժանդակող անդամների, ընդհանուր ժողովի կողմից ընտրված չորս պատվիրակներ:

Լինելով փոքր համայնք՝ հնարավորություն չենք ունեցել հատուկ ծրագրեր իրագործել, սակայն հանգանակած բոլոր գումարը, սկսյալ 1992 թվականից, նույնությամբ փոխանցվում է ՀՀՀ Գործադիր Մարմնի «Հայաստանի և Արցախի զոհված ազատամարտիկների և առաջին կարգի հաշվանդամների երեխաներին օժանդակելու» հաշվեհամարիին:

Վարչական անդամների անհատական օժանդակության շնորհիվ, խնայողության տեսանկյունից ելնելով, Տեղական մարմինը չունի ոչ գրասենյակ և ոչ էլ վճարովի պաշտոնյա:  Այլևայլ  ծախսերը (շրջաբերական, գրենական պիտույքներ, փոստ)  հոգում են անդամ կազմակերպությունները, իսկ ՀՀՀ-ի ժողովներին մասնակցելու ճամբորդության ծախսերը վճարվում է մասնակից վարչական անդամի կողմից:

– Պարո´ն Թամրազյան, Հայաստանում հաճա՞խ եք լինում: Ձեր այցելությունը հիմնականում ի՞նչ առաքելություն է հետապնդում:

– Այո, 1975 թվականից տարեկան մեկ կամ երկու  (երբեմն էլ՝ երեք) անգամ:  1975 թվականից սկսյած՝ Ավստրո-հայկական մշակութային ընկերության տարեկան «Հայաստանի Ճամբորդություն» ծրագրի պատասխանատու, Հայաստան-Սփյուռք  խորհրդաժողովների մասնակցություն, Հայաստան համահայկական հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհդի տարեկան ժողովներ  (ես որևէ բիզնեսով չեմ զբաղվում, ո´չ Հայաստանում և ո´չ էլ Ավստրիայում):

Հայաստանի ամեն մի հաջողություն, խթան է Սփյուռքի գոյատևման, երիտասարդների հպարտության ու հետաքրքրության համար:  Եթե Հայրենիքում իշխի ժողովրդավարությունը, իրար հանդեպ հանդուժողականությունը, անկասկած Հայաստանն օր-օրի պիտի հզորանա և Սփյուռքի գոյատևման երկարաձգման գրավականը դառնա:  Այլապես առանց հզոր Հայաստանի, Սփյուռքը դատապարտված է կատարյալ անկման:

Լուսինե Աբրահամյան