«Կեանքիս ՄԷջ Լուսաւոր Էջ Մը Բացուեցաւ Հայրենիքի ՄԷջ». Գանատահայ Հայրենադարձ Կարին Յովսէփեան

Գանատահայ Կարին Յովսէփեան հայրենադարձուած է 2015 թուականին, այժմ ան Հայաստանի մէջ ֆրանսական համալսարանի  իրաւաբանական բաժանմունքի տնօրէնն է: Հայրենիք տեղափոխուելու հիմնական պատճառն ամուսնութիւնն էր:

«Հայերն այսօր»-ի հետ զրոյցին Կարին Յովսէփեան կը ներկայացնէ հայրենադարձման իր պատմութիւնը:

-Կարի՛ն, ո՞ր թուականէն  Ձեր ընտանիքը Գանատա կ´ապրէր, ի՞նչ գործունէութիւն կը ծաւալէիք  այնտեղ:

Ծնողներս հաստատուած են Գանատայի մէջ 1973 թուականին, ես այնտեղ  ծնած եմ: Հայրս Սուրիոյ Քեսապ հայկական գիւղէն է, մայրս` Աթէնքէն, մօրական մեծմայրս Հայոց ցեղասպանութենէն մազապուրծ եղած հայերէն  եղած է: Ծնողներս ծանօթացած են Պէյրութ, իսկ 1973 թուականին հաստատուած են Մոնրէալի մէջ: Այնտեղ բաւականին կազմակերպուած հայկական համայնք կայ: Ես յաճախած եմ տեղի Սուրբ Յակոբ հայկական վարժարանը եւ մանկութենէս հայկական մշակոյթը, հայոց լեզուն միշտ հոգեհարազատ  եղած են ինծի: Այնուհետեւ ուսանած եմ Մոնրէալի համալսարանի իրաւաբանական բաժանմունքին մէջ, աւարտելէ  յետոյ  քանի մը տարի աշխատած եմ որպէս փաստաբան` տեղի փաստաբանական գրասենեակներէն մէկուն մէջ: Յետագային մեկնեցայ ԱՄՆ` մագիստրոսական ծրագիր ուսանելու Պոսթընի Ֆլեթչերի դպրոցին մէջ: Ուսումնական երկրորդ տարին շարունակեցի Ժընեւի համալսարանին մէջ:  Ատկէ յետոյ հասկցայ, որ կ´ուզեմ աշխատանքս շարունակել միջազգային իրաւունքի ոլորտին մէջ: Մագիստրատուրան աւարտելէ յետոյ` 2001-2005 թուականներուն, տեղափոխուեցայ Սարաեւօ, ուր սկսայ աշխատիլ կամաւորական հիմունքներով ՄԱԿ-ի Փախստականներու գրասենեակին մէջ, այնուհետեւ դարձայ պայմանագրային աշխատող` զբաղուելով նոյն գործով:

2005-2007թթ. տեղափոխուեցայ Թիֆլիս` կրկին զբաղուելով փախստականներու իրաւունքներու հարցերով:  7 տարի աշխատելով Գանատայէն դուրս` հասկցայ, որ պէտք է վերադառնամ այնտեղ, քանի որ մեծ փորձ  ձեռք բերած էի, եւ  ընդհանուր աշխարհայեացքս  փոխուած էր, բացի այդ` այնտեղ էր նաեւ ընտանիքս: Շուրջ 7 տարի աշխատեցայ Գանատայի մէջ` միջազգային զարգացման տարբեր ծրագիրներու մէջ, որոնցմով Գանատան կը խորացնէր իր համագործակցութեան շրջանակը զարգացող այլ երկիրներու հետ: Իմ ընտրած երկիրս Ուքրանիան էր, եւ ես շուրջ 5 տարի քրէական արդարադատութեան ոլորտին մէջ զբաղեցայ անչափահասներու գործով:

– Ո՞ր թուականին տեղափոխուեցաք Հայաստան:

– Հայրենադարձուած եմ 2015 թուականին: Պատճառն ամուսնութիւնն էր: Ապագայ ամուսինս, որուն կը ճանչնայի դեռ Գանատա եղած ատեն, հայրենադարձուած էր 1998-1999թթ.: Ամուսնանալով` ինծի համար Հայաստանի մէջ ընտանիք եւ աշխատանք ունենալու հեռանկար ստեղծուեցաւ:

 – Հայրենադարձուելէ ետք ինչպէ՞ս յաղթահարեցիք մշակութային եւ կենցաղային տարբերութիւնները:

-Ես  քանի մը անգամ արդէն եկած էի Հայաստան: 1994 թուականին երբ առաջին անգամ եկայ Հայաստան, զգացի, որ ինչ-որ ներքին կապ կայ իմ եւ Հայրենիքիս միջեւ:

Հայաստանի մէջ հաստատուելուս` կը գիտակցէի, որ մշակութային եւ կենցաղային տարբերութիւնները զգալի են, եւ աւելի յարմարաւէտ կեանքը կը փոխեմ առաւել համեստ պայմաններու հետ, բայց ատիկա իմ վերջնական որոշումս էր: Ամուսնուս հետ որոշեցինք  շարք մը հետաքրքիր ծրագիրներ իրականացնել Հայաստանի մէջ` գիտակցելով, որ մենք երիտասարդ երկրի զարգացման մաս պէտք է կազմենք:

-Ինչպէ՞ս սկսաւ Ձեր աշխատանքը  ֆրանսական համալսարանին մէջ:

– Թէեւ որոշ ծրագիրներ ունէի աշխատանքի հետ կապուած, սակայն գիտէի, որ Հայաստանի մէջ աշխատանք գտնելն այդքան ալ դիւրին չըլլար: Ժամանակի ընթացքին ինծի առաջարկուեցաւ միջազգային իրաւունք դասաւանդել համալսարանի մէջ: Իսկ երբ Իրաւաբանական բաժանմունքի տնօրէնի պաշտօնը թափուր մնաց, որոշեցի դիմել, քանի որ իմ ֆրանսերէնի իմացութիւնս, իրաւաբանական կրթութիւնս եւ աշխատանքային փորձս թոյլ կու տար:

Տնօրէնի  պաշտօնին նշանակուեցայ 2016 թուականի սեպտեմբեր 16-ին` հայրենադարձուելէ մօտ մէկ տարի յետոյ: Արդէն երրորդ ուսումնական տարին է, որ կ´աշխատիմ: Իրենց ապագայի հանդէպ այն դրական տրամադրուածութիւնը, որ ես կը տեսնեմ երիտասարդներու աչքերուն մէջ, անոնց ուսման ծարաւը, մեծ խթան են ինծի համար:

-Կարի՛ն, ինչպէս նշեցիք, երեք ուսումնական տարի է` համալսարանին մէջ էք: Ին՞չ նոր ձեռքբերումներ  ունեցած էք:

– Երբ ես ստանձնեցի տնօրէնի պաշտօնը, մեր համալսարանն արդէն կը համագործակցէր ֆրանսական շարք մը համալսարաններու հետ: Կը կարծեմ, որ ես դարձայ այդ լաւ գործի շարունակողներէն մէկը: Ձեռքբերում կը համարեմ նաեւ ուսանողներու հետ անկաշկանդ շփումը, որ կար նաեւ մինչ իմ տնօրէն դառնալս: Ինծի համար շատ կարեւոր է դասախօսի եւ ուսանողի միջեւ փոխըմբռնման կապը:

Միջազգային համագործակցութեան առումով Ֆրանսական համալսարանը մշտապէս կապի մէջ է Լիոնի համալսարանին հետ: Միջազգային գիտաժողովներու ծիրէն ներս  կը համագործակցինք Գանատայի, Ֆրանսայի եւ Զուիցերիոյ հետ:

Այս տարին առանձնայատուկ էր մեզի համար: Ֆրանքոֆոնիայի 17-րդ գագաթնաժողովն իրականացաւ Երեւանի մէջ, ուր մեր համալսարանն աշխոյժ մասնակցութիւն ցուցաբերեց: Գագաթնաժողովէն յետոյ Մոնրէալի համալսարանէն, ուր յաճախած եմ, հաղորդագրութիւն ստացայ: Անոնք իմացած էին, որ Ֆրանսական համալսարանի Իրաւաբանական բաժանմունքի տնօրէնն եմ, եւ առաջարկած էին համագործակցութիւն երկու համալսարաններուն միջեւ: Ասիկա ինծի համար շատ կարեւոր ձեռքբերում է:

– Ձեր ծնողներն ի՞նչ  պատմած են Հայաստանի մասին: Արդեօք շա՞տ տարբեր էին ծնողներու պատմած եւ Ձեր տեսած Հայաստանը:

-Նշեմ, որ ծնողներս անկախութենէն յետոյ  եկած են Հայաստան, քանի որ Խորհրդային շրջանին  ոչ բոլոր հայերը կրնային գալ Հայաստան: Ինծի համար ոչ այնքան Հայաստանը, որքան հայութեան գաղափարը  կարեւոր էր: Հայաստան ըսելով` մենք`սփիւռքահայերս, աւելի ամբողջական կը հասկնանք այն, այսինքն` Արեւմտեան Հայաստանն ալ ներառեալ: Ապրելով Գանատայի մէջ եւ ծանօթանալով հայոց լեզուին եւ մշակոյթին` ես շատ աշխոյժ  եղած եմ, անդամակցած եմ տարբեր հայկական ակումբներու եւ երիտասարդական միութիւններու, ուր մարդասիրական շարք մը ծրագիրներ  իրականացուցած ենք հայ երիտասարդներով: Ծնողներէս միշտ լսած եմ, թէ որքան մարդասէր, սրտցաւ եւ հիւրաասէր մարդիկ են հայերը: Ես, ծնելով եւ մեծնալով Գանատայի մէջ, միշտ ես ինծի հարց կու տայի, թէ ո՞վ եմ ես` հայ, գանատահայ թէ գանատացի. մեր մօտ միշտ այդ երկուութեան հարցը կայ: Առաջին անգամ գալով Հայաստան, բնականաբար, յուզուեցայ: Այն պատմամշակութային վայրերը, որոնց մասին միշտ լսած էինք եւ տեսած միայն նկարներով, արդէն իրականութեան մէջ կը տեսնէի եւ կը հիանայի:

-Մեր օրերուն, երբ հայը կը հայրենադարձուի, ի՞նչ խնդիրներու առաջ կը կանգնի եւ ի՞նչ լուծումներ կը փնտռէ:

-Մեծ նշանակութիւն ունի, թէ որ երկրէն կու գաս: Եթէ հայրենադարձը կ´ապրի բարեկեցիկ երկրի մէջ եւ կը հայրենադարձուի, շատ ու շատ պարագաներու  իր խնայողութիւններու հաշուին կը հաստատուի Հայաստանի մէջ: Բայց երբ այդ խնայողութիւնները չկան, շատ դժուար է: Ոչ բոլորը կը կարենան յարմարութիւններով լի կեանքը ձգել եւ գալ աւելի նուազ յարմարութիւններով երկիր, չնայած որ կը փորձեն ամէն կերպ պահել նոյն որակը: Այս ամէնէն զատ` պէտք է նշեմ, որ որեւէ տեղ հեշտ չէ, յատկապէս, որ  ետեւդ  կը ձգես երկար անցած ճանապարհ եւ ամէն ինչ պէտք է սկսիս սկիզբէն:

-Կեանքի եւ աշխատանքի բերումով շատ  այցելած էք տարբեր երկիրներ: Առնչութիւն ունեցա՞ծ էք հայկական համայնքներու հետ: Ին՞չ կը կարծէք, Սփիւռքի մէջ ի՞նչ խնդիրներ նկատելի էին, եւ որքանո՞վ  Հայաստան կանգնած է Սփիւռքի կողքին:

-Դասական Սփիւռքի երկիրներուն մէջ հայկական համայնքները բաւականին կազմակերպուած են, կը կարծեմ, որ սփիւռքահայութեան մարտահրաւէրը հայու ինքնութիւնը սերունդէ սերունդ պահպանելն է: Այսօր երիտասարդ ընտանիքներն իրենց երեխաներուն ամէն կերպ կը փորձեն սորվեցնել հայոց լեզուն ու հայ գրականութիւնը, մշակոյթը եւ պատմութիւնը` ուսման տալով տեղի հայկական նախակրթարաններուն, վարժարաններուն մէջ: Սակայն ատիկա բաւարար չէ, պէտք է հայերէնի ուսուցման ժամանակակից ձեռնարկներ ստեղծուին եւ նոր կրթական մօտեցում` հայրենաճանաչութեան եւ հայապահպանութեան համար: Շատ  նկատած եմ, թէ որքան հին գիրքերով եւ նիւթերով կը սորվին հայ երեխաները, պէտք է այդ ամէնը թարմացնել: Իսկ մեր երիտասարդներն ալ յաճախ կը նշեն, որ հայ գրականութիւնն ուսումնասիրելուն` հիմնականին մէջ կ´առնչուին հայ գիւղացիի եւ գիւղական կենցաղի մասին նիւթերու: Անոնց աւելի շատ հետաքրքիր է նոր Հայաստանի մասին եւ ներկայիս առօրեան բնութագրող պատմութիւններ:

Ինչ կը վերաբերի Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններուն, ապա առաջնայինը արդիականացումն է` բազմաշերտ համագործակցութեան ծիրէն ներս:

– Եւ վերջին հարցս. 2015 թուականին երբ հայրենադարձուեցաք, զգացիք…

– Որ կեանքի  լուսաւոր էջ մը բացուած է …

Զրուցեց Սեւադա Սաֆարեան

 

Scroll Up