Զանգերու յաղթական ղօղանջի ներքոյ բեմ բարձրացան  «Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչի թոռներ»  գրական-ազգագրական արուսետանոցի սաներէն երեքը` կարմիր, կապոյտ եւ նարնջագոյն հանդերձներով, պատկերելով «Համանուագ մի եռագոյն»`

                  Արհաւիրքներ բազում տեսած`

                  Իմ Հայաստան երկրի ոգի,

                 Արեան գնով դու ձեռք բերուած`

                 Հեւքը անկախ Հայաստանի:

Այսպէս մեկնարկեց  «Սարդարապատ-100» խորագիրը կրող ձեռնարկը, որ նուիրուած էր համաժողովրդական մեծ հերոսամարտին եւ հայոց պետականութեան վերականգման  մէկդարեայ յոբելեանին: Այն կազմակերպած էր Մեսրոպ Մաշտոցի անուան կիրակնօրեայ կրթօճախի տնօրէն, վերոյիշեալ արուեստանոցի գեղարուեստական ղեկավար Էլեն Պօղոսեան` երգչուհի, երգուսոյց Սիրանոյշ Մինասեանի աջակցութեամբ:

Ներկայ էին համայնքի ղեկավարութիւնը, հոգեւոր դասի ներկայացուցիչները, եկեղեցական վարչութեան ատենապետն ու անդամները, պարզապէս հայրենասէր օդեսահայեր:

Ոգեւորող, խանդավառող`  հայրենասիրական այս ձեռնարկը յագեցուած էր բեմականացուած դրուագներով, որոնց մէջ  առկայ էր տուեալ ժամանակաշրջանի  շունչը, ոգին: Կարծես, ներկայ էինք ոչ թէ  ձեռնարկի, այլ` փաստավաւերագրական ֆիլմի ցուցադրման:

Ինչպէս 100 տարի առաջ` ղօղանջեցին կոչնակները  եւ կենաց ու մահու կռուի ահազանգ տուին,  քանզի վերստին`

                  Արարատ լերան հայեացքի տակ ծեր`

                  Բիրտ եաթաղանն էր վայրի շառաչում…

Արուեստանոցի  սաները հանդիսատեսին վարպետօրէն ի ցոյց դրին  տեղի ունեցած դէպքերն ու իրադարձութիւնները` ներկայացնելով հայ ժողովուրդի խիզախութիւնն ու միասնականութիւնը,  հոգեւոր դասի,  ռազմական ու պետական գործիչներու` հայրենիքին  նուիրուածութիւնն  ու տաղանդը:

Արթուր Սեդրակեան ընթերցեց զօրավար Մովսէս Սիլիկեանի կոչը, որուն արձագանքը եղաւ «Զարթի՛ր, լաօ»՛ երգը: Անոր տագնապալից, բայց խրոխտ ելեւէջներու ներքոյ մուտք գործեցին արուեստանոցի կրտսեր սաները: Բեմահարթակին վրայ պատկերուեցաւ ժողովրդական համախմբուածութեան  տեսարան, չէ՞ որ  մայիսեան այս օրերուն տեղի ունեցած  հերոսամարտերուն. կը կռուէին բոլորը` զինուորները, աշխարհազօրայինը, կանայք, տղամարդիկ: Ժողովուրդը կը կռուէր` վերստին հաւաստելով Աւարայրի խորհուրդը` «Մահ իմացեալ անմահութիւն է, մահ ոչ իմացեալ` մահ»:

Գարեգին եպիսկոպոս Յովսէփեանի դերով էր Վահան Պօղոսեան: Ըստ իս` ան յաջողեցաւ իրաւացի, անթերի մատուցել աձնազոհութեան պատրաստ  Սրբազանի գործունէութիւնը, որուն խօսքերը միախառնուելով զանգերու ղօղանջներուն`  դարձած էին յորդոր, սուրբ մղում, կռուի երգ ու հայրենականչ:

Ձեռնարկի մասնակիցներէն  իւրաքանչիւրը կը ձգտէր հնարաւորինս ճշմարտացի ներկայացնել` ժողովուրդը յանուն հայրենեաց պայքարին տանող, անոր ըմբոստացումը  խանդավառող առաջնորդներու կերպարները, վասնզի հայ ժողովուրդի ազատագրական պայքարը ծնած է ազգային հերոսներու` հոգեւոր ու պետական այրերու, տաղանդաւոր ռազմական գործիչներու   վառ աստղաբոյլ մը` Գարեգին Սրբազան, Մովսէս Սիլիկեան, Պօղոս եւ  Դանիէլ Բեկ- Փիրումեաններ,   Թովմաս Նազարբէկեան, Անդրանիկ Օզանեան, Գարեգին Նժդեհ,  Արամ Մանուկեան, Յովհաննէս Քաջազնունի.․․

        Ինչպէս Սարդարապատի զանգերու մեղեդիները կը յուշեն`

          Երբ չի մնում ելք ու ճար,
Խենթերն են գտնում հնար…

Տհոլահար Արսէն Գրիգորեանի կատարմամբ հնչեց «Յաղթանակ» երաժշտական ստեղագործութիւնը եւ   ազդարարուեցաւ յաղթութեան աւետիքը.

                   Ստորագրում եմ` զօրավար Սիլիկեան:

                   Թուրքը հեռացաւ: Հայ ազգը մնաց:

                   Եւ նրա գլխին բորբ արեւ շողաց,

                    Շողաց եռագոյն դրօշի բոցով,

                     Նոր ուժով ծաղկեց  հողը Հայաստան:

Քաջ զօրավարի դերը հպարտօրէն կը կատարէր Արտեոմ Զակունցը:

Սարդարապատի յաղթական զանգերուն նման ղօղանջեց Արեւիկ Արմենակեանի ձայնը. «Մենք միշտ երգով ենք յաղթել»:

Մեկնաբանութեան, ասմունքի, համահունչ երգ ու երաժշտութեան  միահիւսմամբ`  վառ ու տպաւորիչ պատկերուեցաւ հայ ժողովուրդի մաքառումներու, ընդվզումներու  ու մեծագոյն յաղթանակներու պատմութիւնը, 1918թ. մայիս 28-ին  հայոց պետականութեան վերականգման` համայն հայութեան բազմադարեայ, նուիրական երազանքի իրականացումը:

Էրիկ Յակոբեանի երգը` «Այստեղ եմ ծնուել եւ այստեղ մեծացել», ներբող էր Երեւանին, որ դարձաւ նորակերտ պետութեան մայրաքաղաքը:

Կրտսեր խումբի կատարմամբ հնչեց`  «Արիւնոտ դրօշ սուրբ ազատութեան», եւ ներս բերուեցան  Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան դրօշն ու զինանշանը:

Մերօրեայ հանրապետութիւնը ժառանգեց  մէկ հարիւրամեակ առաջ ընդունած խորհրդանիշները,  հետեւաբար,  հնչեց  ՀՀ օրհներգը: Այնուհետեւ «Երազ իմ երկիր հայրենի»-ի  մեղեդիները  ողողեցին մեծ ու լուսաւոր սրահը:

Ձեռնարկի աւարտին  «Լուսաւորչի թոռներն» իրենց ակնածանքն ու խոնարհումը  արտայայտեցին մայիսեան փառապանծ յաղթանակները  եւ Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւնը կերտող հերոսներուն․

            -Փա՜ ռք, յաւերժ փա՜ ռք:

Մեր ժողովուրդի հերոսութիւնն ու հերոսներու անմահութիւնը  կը յաւերժացնէ «Սարդարապատ» յուշարձան-կոթողի վեհասքանչ զանգերու յաւիտենական ղօղանջը․

                      Զանգերն են զնգում Սարդարապատի…

                       Յանգեր են ասես,

                      Երգի,  Հաւատի,  Յարութեան յանգեր..

                      Սարդարապատում հնչում են զանգեր…

Նարինէ  Մուրադեան,  ք. Օդեսա