Քարը կյանք է ստանում, ու թռիչքի պահին քարացած վայրկյանն անմահանում է դարերով: Երգում է քարն ու նազում: Խոսում է, պատմում իմ ու քո պատմությունը:Մեր երազներն ու մտքերը նյութին են փոխանցվում ու մեկ անգամ ևս հավաստում`հայի տեսակն արարող է, կերտող,  անսահման բարի ու իր մեծության, տաղանդի  բազմապատիկ չափով` համեստ:

«Հայերն այսօր»-ի զրուցակիցը ՀՀ վաստակավոր նկարիչ, քանդակագործ Յուրի Պետրոսյանն է:

–Ինչպե՞ս և ե՞րբ եք սկսել նկարել, քանդակել: Ձեր ուսումնառությունն ու առաջինքայլերն արվեստի աշխարհում:

-Սերը դեպի նկարչություն մանուկ հասակից է: Երրորդ-չորրորդ դասարանից նկարում եմ: Սկզբնական շրջանում ավելի շատ զբաղվել եմ արտանկարչությամբ: Առաջին քանդակս հետաքրքիր, տխուր պատմություն է ունեցել: Պատի ծեփից փոքր բարելիեֆ էի քանդակել, կախել լվացարանի մի հատվածում: Առավոտյան, երբ արթնացա, քանդակը չկար` ընկել էր  ջրով լի դույլի մեջ ու հալվել: Դա իմ մեջ շարունակելու, կրկին քանդակելու ցանկություն արթնացրեց:

Մեկ տարի հաճախեցի քաղաքային «Պիոներ պալատ»-ի քանդակագործական խմբակը: Քանդակի «այբուբենը» սովորելուց հետո՝ ընդունվեցի Փ. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարան: Թե՛ իմ, թե՛ համակուրսերցիներիս սերն ու նվիրվածությունն արվեստին շատ խորն էր. աշխատում էինք համարյա ամբողջ օրը, դասերից հետո այգիներում ճեպանկար էինք անում, մթնշաղին նոր տուն էինք գնում` անհամբեր սպասելով հաջորդ օրվա մասնագիտական դասերին: Ուսուցիչս  քանդակագործ Սուրեն Նազարյանն էր /Գայի արձանի հեղինակն է/:

 Ուսումնարանն ավարտելուց հետո ընդունվեցի Երևանի պետական գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտի քանդակի բաժինը: Մեզ դասավանդում էր քանդակագործ, Գեղարվեստի ինստիտուտի հիմնադիր Արա Սարգսյանը:

Սուրեն Նազարյանն ու Արա Սարգսյանն իմ մեջ սերմանեցին սեր դեպի արվեստն ու քանդակագործությունը:

–Ի՞նչ է քանդակը Ձեզ համար, ինչի՞ց է ներշնչվում Յուրի Պետրոսյան քանդակագործը:

– Քանդակն ինձ համար ապրելակերպ է, որով ես ապրում, շնչում եմ. իմ ամբողջ կյանքն է: Չեմ պատկերացնում ինձ որևէ այլ բնագավառում: Նաև նկարում եմ, գրաֆիկական աշխատանքներ եմ կատարում:

Բնությունը մի մեծ դպրոց է: Նայելու, տեսնելու, զգալու և վերարտադրելու համար մեծ հնարավորություն է տալիս. ամեն տերևից, ճյուղից կարելի է ուսանել: Մեր սարերը, քարերը, ժայռերն  արդեն իսկ բնության կերտած հրաշալի քանդակներ են, նայելով դրանց ինքդ կարող ես շատ բան վերցնել ու սովորել:

-1965թ.-ից  մասնակցում եք ցուցահանդեսների թե՛ Հայաստանում, թե՛ արտերկրոււմ: Որտե°ղ են ցուցադրվել Ձեր աշխատանքները, ե՞րբ և որտե՞ղ եք կազմակերպել անհատական ցուցահանդեսներ:

-1965թ.-ին Հայաստանի հանրապետական երիտասարդական ցուցահանդեսին արժանացա արծաթե մեդալի: Աշխատանքներս ցուցադրվել են Մոսկվայում, Կանադայում` 1969թ. :1976թ.-ին մասնակցեցի Սլովակիայի Ռուժբախ քաղաքում անցկացվող քանդակի միջազգային սիմպոզիումին: Երկու ամիս տևած աշխատանքի արդյունքում ծնվեց «Կենաց ծառը»: Քանդակը տեղադրված է Ռուժբախի մշտական բացօթյա ցուցահանդեսում: 1992թ. աշխատանքներս ցուցադրվել են Փարիզի Գրանդ Պալե ցուցասրահում: 2004թ. Գերմանիայի Դաշնության Բրեմեն քաղաքում տեղադրվել է հեղինակածս երկուսուկես մետր բարձրությամբ  բրոնզե քանդակը:

Անհատական ցուցահանդեսներ ունեցել եմ Երևանում`1992 և 2012 թվականներին, Ռիգայում`1989թ.:

Աշխատանքներս ցուցադրված են Հայաստանի ազգային պատկերասրահում և նրա մասնաճյուղերում,Մոսկվայի Տրետյակովյան պատկերասրահում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի  պետական թանգարանում:

-Ձեր քանդակները տեղադրված են Երևանի սրտում, վաղուց ձուլվել են քաղաքի կերպարին ու դարձել քաղաքի դիմագծի մի մասը: Ա. Խաչատրյանի, Հովհ. Այվազովսկու արձանների հեղինակն եք: Ե՞րբ է տեղադրվել Ձեր առաջին քանդակը Երևանում, ուրիշ ի՞նչ հեղինակային գործեր ունեք, որորնք տեղադրված են մայրաքաղաքում կամ Հայաստանի այլ վայրերում:

–Երևանում տեղադրված քանդակներից առաջինը Կենաց ծառն է` տուֆակերտ քանդակ, որը տեղադրվել է Ռոսիա կինոթատրոնի հարևանությամբ` 1973-74թթ, հետագայում տեղափոխվել է ուրիշ տեղ:

Մոսկվա կինոթատրոնի շենքի ճակատային մասում երկո ւբրոնզաձույլ բարելիեֆներ` Սայաթ-Նովա, մյուսը`թատրոնին նվիրված թեմաներով:

Մասնակցել եմ Արամ Խաչատրյանի հուշարձանի համար անցկացվող մրցույթին: Մրցույթը փուլերով էր անցկացվում, չորրորդ փուլում արժանացա առաջին մրցանակի: Այդուհանդերձ, երկար ժամանակ քանդակը չէր տեղադրվում` պետությունը միջոցներ չուներ ծրագիրն ավարտին հասցնելու համար: Միայն 1999թ.-ին բարերար Սենիկ Գևորգյանի հովանավորությամբ արձանը տեղադրվեց «Արամ Խաչատրյան» մեծ համերգասրահի մուտքի մոտ:

Հովհաննես Այվազովսկու հուշարձանի համար անցկացվող մրցույթում առաջին իսկ փուլում արժանացա առաջին մրցանակի` կառուցման իրավունքով: 2003թ.-ին Մոսկովյան փողոցում՝ Կամերային տան հարևանությամբ, տեղադրվեց Հովհ. Այվազովսկու արձանը` նույն բարերարի հովանավորությամբ:

Ինձ համար մեծ պատիվ է ու հպարտություն,  որ հայազգի երկու մեծերի, հանճարների հուշարձանների հեղինակն եմ:

2004թ. Բյուզանդի փողոցում` Պրոմեթեյ բանկի շենքի առջև, տեղադրվել է «Զարթոնք» հուշարձանը: 2010թ. Հերացու հրապարակում տեղադրվեց 12-րդ դարի հայ մեծանուն գիտնական,  բժիշկ Մխիթար Հերացու կիսանդրին:

Մեծածավալ հարթաքանդակներից կարող եմ նշել  Գյումրիում` Վարդան Աճեմյանի անվան թատրոնի շքամուտքի աջ և ձախ կողմերի տուֆակերտ հարթաքանդակները:

-Ի°նչ է Երևանը Ձեզ համար: Մերօրյա Երևանում ի՞նչն է գոհացնում, ի՞նչն է անհանգստացնում կամ անընդունելի Յուրի Պետրոսյան մարդու, քաղաքացու, արվեստագետի համար: Ձեր կարծիքն այսօրվա քաղաքաշինական, ճարտարապետական լուծումների, քաղաքի կենտրոնում տեղադրված նոր արձանների ու արձանախմբերի մասին:

-Չեմ ուզում առանձնացնել, նշել անուններ: Իհարկե´, կան հաջողված քանդակներ, հուշարձաններ և՛ նախկինում, և՛ վերջերս տեղադրված, որոնք գեղեցկացնում են մեր քաղաքը, դարձնում քաղաք -թանգարան: Ինչ վերաբերում է ճարտարապետական նորակառույց շենքերին` դրանց մեջ էլ կան բարձր պրոֆեսիոնալիզմով կառույցներ, բայց ոչ բոլոր դեպքերում են դրանք իրենց տեղում կառուցվում` խաթարելով ընդհանուր ճարտարապետական միջավայրը: Դա ցավալի է, անշուշտ:

Երևանը իմ ծննադավայրն է, իմ հարազատ քաղաքը, չեմ պատկերացնում, որ կկարողանայի  ապրել այլ վայրում: Եթե համեմատենք հին Երևանի հետ, շատ բան է փոխվել: Ցավոք, պակասել է մեր քաղաքի ջերմությունը, մարդկային ջերմությունը` մեկը մյուսի հանդեպ:

-Ունեք ինչպես մեծածավալ, մոնումենտալ  քանդակներ, այնպես էլ փոքր ծավալի քանդակներ: Ըստ Ձեզ որտե՞ղ է ավելի լավ բացահայտվել, մարմնավորվել Ձեր ստեղծագործական միտքը:

–Իմ արվեստանոցում շատ են փոքր ծավալի քանդակները, դրանք հաճախ անվանում են մանրաքանդակներ: Իրականում դրանք գաղափարներ են, որոնցից յուրաքանչյուրը կարող էր լինել մեծ չափերի մեջ և գեղեցկացնել քաղաքի պուրակները, այգիները: Երազանքս է, որ մի օր այդ քանդակներն ավելի մեծ ծավալների մեջ  զարդարեն մեր քաղաքի որևէ անկյունը:

– Նկարազարդում եք դեկորատիվ ափսեներ: Ե՞րբ առաջացավ սերը դեպի արվեստի այս ճյուղը:

-1967թ.-ին առաջին անգամ այցելեցի Լատվիա: Երկու ամիս տևող համամիութենական հավաքներին գալիս էին տարբեր հանրապետություններից նկարիչներ, քանդակագործներ: Առաջին փորձերս այնտեղ եմ կատարել: Սկզբում իմ ափսեները զարդարված էին հարթաքանդակներով, այժմ ավելի գեղանկարչական, գունային մոտեցումներով եմ արտահայտում իմ գաղափարները:

-Երջանիկ ժամանակակիցն եք հայ մեծանուն արվեստագետների: Ի՞նչ հիշողություններ ունեք Ձեր արվեստագետ ընկերների հետ կապված, ում կառանձնացնեիք:

-Հպարտությամբ պիտի նշեմ, որ ունեմ շատ տաղանդավոր արվեստագետ ընկերներ:Մեծ արվեստագետ, քանդակագործ Արա Շիրազն իմ մանկության ընկերն է, միասին ենք սկսել մեր ուղին, մեր ընկերությունը մի ամբողջ կյանք է տևել, ցավոք, երեք տարի է նա մեզ հետ չի: Իմ սերնդակիցներից են քանդակագործներ` Հրանտ Հովսեփյանը, Երվանդ Գոջաբաշյանը, նկարիչներ` Ռոբերտ Էլիբեկյանը, Էդուարդ Խարազյանը, Ռուբեն Ադալյանը:

– Ի՞նչ խնդիրներ ունի այսօր հայ, հայաստանաբնակ քանդակագործը, արդյո՞ք պահանջված մասնագիտութուն է մեր օրերում: Այսօր կա՞ն պետական հովանավորությամբ կազմակերպվող ցուցահանդեսներ, մրցույթներ, որոնք բացահայտում են նոր անուններ:

-Քանդակագործությունը թանկ արվեստ է` կապված է բազմաթիվ նյութերի հետ: Արվեստագետն ի վիճակի չէ իր բոլոր գաղափարները վերածել քարի կամ բրոնզի: Անհրաժեշտ է պետական մոտեցում, պետական հովանավորություն: Դրա կարիքն այսօր զգում է մեր ամբողջ կերպարվեստը: Երբեմն կազմակերպվում են մրցանակաբաշխություններ անհատ բարերարների կամ կազմակերպությունների կողմից, սակայն դա հարցի լուծում չի: Այսօր քանդակագործն աշխատում է հիմնականում մասնավոր պատվիրատուի համար: Կարծում եմ՝ պիտի լինի պետական ֆինանսավորում, ինչպես դա արվում էր Խորհրդային տարիներին:

-Ձևավորվել է երիտասարդ նկարիչների, քանդակագործների նոր սերունդ:Այսօր արդյոք ունե՞նք ներկայանալի արվեստագետներ, որոնք աշխարհին ներկայացնում են հայ արվեստն ու մշակույթը:

-Այսօր շատ տաղանդավոր գեղանկարիչներ ու քանդակագործներ կան, որոնք Հայաստանում կամ արտերկրում ներկայացնւմ են իրենց աշխատանքները, մասնակցում միջազգային ցուցահանդեսների: Միանշանակ կարծում եմ, որ հայ կերպարվեստը փոխանցում ենք տաղանդավոր, երիտասարդ արվեստագետների:

-Համարու՞մ եք Ձեզ երջանիկ մարդ, երջանկությունը` Յուրի Պետրոսյանի ձևակերպմամբ:

-Երջանիկ եմ, որ ունեմ լավ ընտանիք, հոյակապ բալիկներ, հոյակապ  թոռնիկներ, լավ ընկերներ:

Զրուցեց Աղավնի Գրիգորյանը