Սփիւռքի մէջ ազգային ներուժի համախմբման, հայապահպանութեան ու մատաղ սերունդին քրիստոնէական դաստիարակութիւն տալու հարցով, անխօս, անուրանալի է Հայ առաքելական եկեղեցւոյ դերը: Հայ եկեղեցին գործուն մասնակցութիւն կ’ունենայ նաեւ եկեղեցիներուն կից դպրոցներու, կրթական այլ հաստատութիւններու ստեղծման եւ զարգացման գործին մէջ, որոնց անհրաժեշտութիւնը առաւել քան երբեք ժամանակի հրամայական է:

Այս եւ առանցքային այլ հարցերու շուրջ  «Հայերն այսօր»-ը զրուցած է ՌԴ Տուէր քաղաքի Սուրբ Յարութիւն հայկական եկեղեցւոյ հոգեւոր հովիւ Տէր Ներսէս քահանայ Խանանեանի հետ:

–Տէր Ներսէ՛ս, ի՞նչ աշխատանքներ կը տարուին Սփիւռքի մէջ, մասնաւորապէս` Տուեր քաղաքին մէջ, ազգային ներուժի համախմբման, հայու ինքնութեան, հոգեւոր արժէքներու պահպանման ու  տարածման, ինչպէս նաեւ`  հայութիւնը մայր եկեղեցւոյ շուրջ համախմբելու համար:

-Ինչպէս բոլոր ժամանակներուն, այսօր ալ` Հայ եկեղեցւոյ առաքելութիւնը սփիւռքահայութեան կեանքին մէջ անփոփոխ է. այն եղած է եւ  կը  մնայ հայութեան  ինքնութեան պահպանման երաշխիքը, փրկութեան փարոսը, առաջնորդող ուժը դէպի  ապահով ու բարօր ժամանակներ: Ինչպէս անցեալին  եկեղեցւոյ ծոցին մէջ գտած ենք մեր ինքնութիւնը եւ այն պահպանելու խորհուրդը, այնպէս ալ` այսօր, մեր հայրերու ուխտին հաւատարիմ` հայութիւնը համախմբուած է եկեղեցւոյ շուրջ:

Մեր հոգեւոր կեանքը, մշակոյթն ու պատմութիւնը կերտելու ճանապարհները տարբեր են ու բազմազան`կը կազմակերպենք հոգեւոր զրոյցներ, եկեղեցական եւ ազգային տօներուն նուիրուած ձեռնարկներ:Անշուշտ, նաեւ մեծ դեր ու նշանակութիւն ունի յատկապէս մատաղ սերունդի հոգեւոր դաստիարակութիւնն ու կրթութիւնը, քահանայի ամէնօրեայ անձանձիր աշխատանքը համայնքի իւրաքանչիւր անդամի հետ:

–Տուերի հայ երիտասարդները կ’այցելե՞ն եկեղեցի, հոգեւոր կեանքով կ’ապրի՞ն:

-Ընդամէնը երեք ամիս է, որ  Տուերի հայկական եկեղեցւոյ մէջ ամէնօրեայ ժամերգութիւններ կը կատարուին ու կիրակնօրեայ պատարագներ կը մատուցուին: Դեռ  չեմ կրնար ըսել, որ եկեղեցւոյ` դէպի աղօթատուն կանչող ղօղանջը հասած է Տուեր ապրող ամէն  հայ երիտասարդի: Անոնցմէ շատերուն  աշխուժութեամբ ուրախանալու առիթներ ունեցած եմ: Երբ  դեռ չօծուած եկեղեցւոյ մէջ առաջին անգամ ժամերգութիւն կատարեցի,  խումբ մը երիտասարդներ մօտեցան զիս եւ  կրօնական թեմայով բազում հարցեր տուին` քրիստոնէական կեանքով ապրելու, եկեղեցին կանգուն պահելու, հաւատքը չուրանալու մասին: Հասկցայ, որ երիտասարդները հոգեւոր քաղց ունին ու այդ ծարաւը միայն հոգեւորականը կրնայ յագեցնել: Զարմանքս միախառնուած էր ուրախութեանս հետ այն պարզ պատճառով, որ վիրթուալ իրականութեան մէջ ապրող երիտասարդը կը հետաքրքրուի հոգեւոր կեանքով:

Երբ Նոր Նախիջեւանի եւ Ռուսաստանի Հայոց թեմի առաջնորդ Տէր Եզրաս արքեպիսկոպոս Ներսիսեանի օրհնութեամբ նշանակուեցայ Տուեր քաղաքի հոգեւոր հովիւ, առաջին գործս այդ երիտասարդները եկեղեցի բերելը եղաւ: Ստեղծեցի «Վէմ» եկեղեցասէր երիտասարդաց միութիւնը: Ի դէպ, միութեան անունը պատահական չեմ ընտրած:Այս երիտասարդները պէտք է ըլլան այն հիմնաքարը` վէմը, որուն վրայ  պիտի կառուցուի Տուերի հոգեւոր-ազգային կեանքը:

Այսօր արդէն «Վէմ»-ի անդամներուն շնորհիւ` բազում ծրագիրներ իրագործած ենք: Ասիկա կու գայ մէկ անգամ եւս վկայելու, որ հաւատքը առանց գործերու մեռած է: Երիտասարդները ոչ միայն քրիստոնեային վայել առաքինի պահուածքով, եկեղեցւոյ հետ ամէնօրեայ կապ պահպանելով, այլեւ բարի գործերով կը վկայեն իրենց ճշմարիտ հաւատքին մասին:

–Ե՞ րբ  կառուցուած է  Տուերի սբ. Յարութիւն եկեղեցին:

-Տուերի հայկական եկեղեցւոյ հիմնօրհնէքը կատարուած է 2000 թուականին: Բուն  շինարարութիւնը սկսած է  2007  թուականին, երբ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի ճարտարապետական բաժինը կը լրացնէր մշակումն ու կը հաստատէր եկեղեցւոյ նախագիծը:

Տուերի հայկական եկեղեցին կառուցուած եւ նուիրուած է Հայաստանի մէջ քրիստոնէութեան ընդունման 1700–ամեակին:Հայկական ճարտարապետութեան աւանդոյթներով կառուցուած տուֆակերտ եկեղեցին թեմակալ առաջնորդ Տէր Եզրաս արք. Ներսիսեանի ձեռամբ օծուած եւ պաշտօնապէս բացուած է 2016 թուականի Հոկտեմբեր 8 –ին` Սուրբ թարգմանիչներու տօնին: Այդ օրուընէ սկսած Հայ Եկեղեցւոյ յաղթական խաչը պարզուեցաւ դէպի երկինք ու հովանի դարձաւ քաղաքի հայութեան համար:

– Ե՞ րբ   սկսած էք հոգեւոր ծառայութիւնը Տուերի մէջ:

-Տուեր քաղաքի հայկական համայնքը միշտ եղած է Եզրաս սրբազանի հոգածու ուշադրութեան ներքոյ: Քանի դեռ կը կառուցուէր եկեղեցին,  Մոսկուայէն կ’այցելէին հոգեւորականներ, եկեղեցական արարողութիւններ կը կատարէին, ծանօթանալով համայնքի անդամներուն հետ, կը կիսէին անոնց հոգը, օգտակար խորհուրդներով կը քաջալերէին ու կը մխիթարէին մարդոց: Ուրախութեամբ պէտք է ըսեմ, որ Տուերի հայկական համայնքին մէջ հոգեւորականի ու հաւատացեալի միջեւ կենդանի կապը միշտ եղած է: Երբ արդէն եկեղեցին պատրաստ էր լիարժէք գործելու, թեմի առաջնորդի օրհնութեամբ նշանակուած եմ ծառայութեան` որպէս մշտական հոգեւոր հովիւ:

–Սփիւռքի մէջ հոգեւորականը ի՞նչ խնդիրներու հետ կը բախուի:

-Կը կարծեմ` ամենագլխաւոր խնդիրը հայ մարդուն մէջ ազգային ինքնագիտակցութիւնը վառ  պահելն է: Գաղտնիք չէ, որ հայրենիքէն հեռու ապրող հայութիւնը ձուլման եզրին է եւ  հոգեւորականը պարտաւոր է ու պատասխանատու իր հոտի ամէն մէկ անդամին համար ոչ միայն հոգեւոր սնունդ մատուցելու, Աստուծոյ խօսքը քարոզելու, այլ նաեւ մարդոց ազգային գաղափարի շուրջ միաւորելու, հայեցի կրթութիւն ու դաստիարակութիւն ապահովելու առումով:

–Հայապահպանութեան ուղղուած կարեւոր նախաձեռնութիւն է եկեղեցւոյ մէջ կից  Հայորդաց տուն հիմնելը:Ի՞նչ ծրագիրներով  կեդրոնը հանդէս կու գայ:

– Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի ժամանակներէն ի վեր հայ դպրութիւնը եղած է մեր ազգային ինքնութիւնը պահպանող գլխաւոր օղակներէն մէկը: Սուրբ Յարութիւն եկեղեցւոյ Հայորդաց տունը նոյն այդ առաքելութեան պիտի ծառայէ: Այն պիտի  դառնայ  հոգեւոր, մշակութային, ազգային, կրթական կեդրոն, որուն խնդիրն  է սաներուն  մէջ ամուր պահել ու զօրացնել  սէրը դէպի Մայր Եկեղեցին, Հայրենիքը եւ Մայրենին:

–Նորաստեղծ  հայորդաց տունը քանի սան ունի եւ  ի՞նչ խմբակներ կը գործեն:

-Հոգիի անհուն ուրախութիւն է մեզի համար, որ ծնողները կը գնահատեն ու  կ’արժեւորեն հայեցի դաստիարակութիւնն ու կրթութիւնը` որեւէ ջանք չխնայելով հանգստեան օրերուն երեխաները կեդրոն բերելու համար: Հարիւրէ աւելի թոթովախօս սան ունինք:Անոնցմէ շատերը հայերէն գրեթէ չեն գիտեր, յուսամ` տարուան վերջը մեր ոսկեղինիկ մայրենիով ոչ միայն կ’աղօթեն, այլեւ կ’արտասանեն ու կ’երգեն: Կեդրոնին մէջ կը դասաւանդուի հայ եկեղեցւոյ պատմութիւն, հայոց լեզու եւ հայ ժողովուրդի պատմութիւն, կ’իրականացուին հոգեւոր զրոյցներ, որպէս յաւելեալ դասաժամ` կ’ուսուցանենք նաեւ անգլերէն: Ունինք  գրադարան, երկու դահլիճ` ցուցահանդէսներ իրականացնելու համար: Շուտով պիտի գործեն ճատրակի, ձեռագործութեան եւ թատրոնի խմբակներ: Այստեղ կը հաւաքուին եւ ամէն շաբաթ  ժողովներ կը գումարեն  «Վէմ» երիտասարդաց միութեան անդամները:

–Ին՞չ խնդիրներ ունի Տուերի հայկական համայնքը:

– Հայը ուր ալ ապրած է, միշտ  արարած  ու բարի համբաւ  ունեցած է: Տուերի  հայութիւնն ալ գործունեայ ու աշխոյժ կեանքով կ’ապրի, որուն համար փառք եւ գոհութիւն կը յայտնեմ Տիրոջ` իր շնորհաշատ օրհնութիւնն ու ողորմածութիւնը հայցելով հայորդաց բարօր, անվտանգ ու ապահով կեանքին համար: Մեծ խնդիրներ չկան, կազմակերպուած համայնք է. մարդիկ կ’ապրին իրենց ամէնօրեայ հոգերով եւ ուրախութիւններով:

  Ի վերջոյ, համայնքի կազմակերպուածութեան մասին կը խօսի քաղաքի կեդրոնին մէջ վեր յառնած հայկական եկեղեցին, որ կառուցուած է տեղի հայերու համախմբուածութեան շնորհիւ, որպէս առհաւատչեայ նուիրուածութեան, սիրոյ ու հաւատարմութեան առ մեր սուրբ նախնիներու ժառանգութիւնը, եկեղեցական ու ազգային նուիրական արժէքները:

 –ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան հետ կը համագործակցի՞ք, համատեղ ի՞նչ աշխատանքներ իրականացուցած էք:

-Ուրախութեամբ պէտք է նշեմ, որ ՀՀ սփիւռքի նախարարութիւնը անմիջապէս արձագանքեց մեր խնդրանքին եւ ձեռք բերուած պայմանաւորուածութեան համաձայն` պիտի տրամադրեն դասագիրքեր`Հայորդաց տան սաներուն համար: Կը կարծեմ` այս համագործակցութիւնը ժամանակի ընթացքին կ’ընդլայնուի`ի շահ հոգեւոր, ազգային կեանքի եւ ազգային ներուժի համախմբման:

Գէորգ Չիչեան