«Karavaj» ֆիրման նոր անուն է հայկական շուկայում: Մեկ տարի առաջ լիբանանահայ գործարար Սեմ Հրաչ Սալիբյանն ու 32-ամյա սիրիահայ երիտասարդ Հարութ Փափազյանը, ծանոթանալով Հայաստանում, որոշում են գործ հիմնել: Թե ինչու` պատմում է ֆիրմայի նախագահ Սեմ Հրաչ Սալիբյանը.

– Լիբանանահայ եմ, սակայն երեսուն տարի է՝ ապրում եմ Ամերիկայում: 1996 թվականին Երևանում բնակարան գնեցինք և վերջին ութ տարին 4-5 ամիս Հայաստանում ենք լինում: Երեք տարի է, որ բիզնեսով ենք զբաղված. պանդոկ-հյուրանոցի շինարարություն ենք սկսել, միաժամանակ տրիկոտաժի, սպորտային համազգեստի և ջինսի արտադրություն հիմնել:

– Ինչո՞ւ որոշեցիք Հայաստանում գործ հիմնել:

– Առաջին նպատակը Հայաստանի ժողովրդի համար գործ հայթայթելն էր. եթե ամեն մարդ մեզ պես կարողանա 50-100 հոգու համար աշխատատեղ ստեղծել, մեր ազգը Ռուսաստան, Եվրոպա, Ամերիկա գնալու փոխարեն կմնա Հայաստանում: Ցանկանում ենք, որ այդ ձևով զորանա մեր երկիրը:

Բոլորին հայտնի խնդիրներ կան, դժվար կետեր, բայց կը հուսանք, որ շիտակ ճանապարհներով կարող ենք հաջողության հասնել: Մենք պետք է սովորեցնենք, որ բիզնեսը առաջ է պետք տանել ոչ թե խաբեությամբ, սխալ գործերով, այլ շիտակ ճամփու վրա քայլելով: Փորձում ենք լինել օրինակ ուրիշ գործարարների համար, որ նրանք էլ շիտակ ճամփաներով զարգացնեն իրենց բիզնեսն ու որակյալ ապրանք արտահանեն, որպեսզի Հայաստանի անունը բարձր մնա:

Իսկ տրիկոտաժի արտադրության մասին կարող է պատմել Հարութ Փափազյանը, ով մեր ընկերության տնօրենն է:

Հարութ Փափազյան– Վեց ամիս է, որ գործունեություն ենք սկսել այս ասպարեզում: Այս կարճ ժամանակում բավականին լավ ապրանք ենք արտադրել` «Ստելլա» ֆիրմային տրիկոտաժ, մարզահագուստ, ինչպես նաև «Հայ ջինս» և «Մաքս» ֆիրմային ջինսեր, որոնք արդեն ճանաչված են շուկայում:

Եթե ներդրումներ լինեն, կկարողանանք մեր արտադրանքն արտահանել, կմեծանա նաև աշխատողների թիվը: Հիմա միայն ներքին շուկայի համար ենք աշխատում, այն շատ փոքր է, միաժամանակ ժողովուրդը կարծես վստահություն չունի հայկական արտադրանքի հանդեպ: Մտածում են, որ դրսի ապրանքն ավելի որակյալ է: Փորձում ենք այդ կարծրատիպը փոխել, որպեսզի մարդիկ վստահեն տեղական արտադրանքին:

– Որտե՞ղ կարելի է ձեռք բերել ձեր արտադրանքը:

– Հարավ-Արևմտյան թաղամասում գտնվող խանութներում, «Երևան Սիթի», «Նոր Զովք», «Կայզեր» սուպերմարկետների ցանցում: Դեռ այն ուժը չունենք` գործը միանգամից մեծացնելու համար:

– Սիրայո՞ւմ էլ նույն գործով եք զբաղվել:

– Հալեպում կտորի արտադրամաս ենք ունեցել:

– Սեմ Սալիբյանի հետ ե՞րբ եք ծանոթացել:

– Մոտ մեկ տարի առաջ, և միասին ենք որոշել այս գործը հիմնել: Ուսումնասիրել ենք շուկան, որ լավ արտադրանք ստանանք: Բնական է, որ մի շարք դժվարությունների ենք հանդիպում, միաժամանակ մտածմունքներն են տարբեր: Օրինակ` մեր վաճառականները Թուրքիայից ապրանք են վերցնում կանխիկ փողով: Երբ դու  նրանց առաջարկում ես ավելի որակյալ արտադրանք, մի քիչ էլ պակաս գնով` շատ են ուրախանում, բայց հրաժարվում են քեզ առձեռն գումար տալ, ասում են` ապրանքը կվաճառեմ ու նոր միայն գումարը կտամ: Այն դեպքում, երբ Թուրքիան առևտրից գոյացած գումարներով զենք է գնում: Իսկ մենք առաջարկում ենք ոչ միայն որակյալ ապրանք, այլև երաշխավորում ենք, որ ինչ-ինչ թերությունների առկայության դեպքում կարող են վերադարձնել: Իսկ գումարներն էլ կմնան Հայաստանում:

Այս մտածելակերպը  մի մեծ հանելուկ է ինձ համար, որը դեռ չեմ կարողանում լուծել: Հուսանք, որ կամաց-կամաց կփոխվի այդ ամենը, մանավանդ որ արդեն կան մարդիկ, ովքեր սկսում են մեզ հետ աշխատել:

– Ուրիշ ի՞նչ դժվարությունների եք ստիպված լինում բախվել:

– Հումքի խնդիր ունենք, դրսից դժվար է քեզ անհրաժեշտ հումքը պատվիրել: Եթե քեզ անհրաժեշտ պարագաները դրսից ես բերում, քեզ վրա շատ թանկ է նստում, որակն էլ քու ուզածը չի լինում: Եթե Հայաստանում գոնե կտորի արտադրամաս ունենանք, ապա շատ բան կփոխվի:

– Շնորհակալություն ու հաջողություն եմ ուզում Ձեզ մաղթել և մի վերջին հարց ուղղել պարոն Սալիբյանին: Վերջերս կայացած «Համաձուլման ճամփեքով» համագումարին, որի ընթացքում անդրադարձ կատարվեց նաև սիրիահայերի աշխատանքային և բիզնես ինտեգրմանը, դուք ձեր ելույթում նշեցիք, որ Հայաստանում գործ սկսելու համար երեք կետեր պետք է հաշվի առնել: Որո՞նք են այդ երեք կետերը:

– Առաջինը` վստահությունն է: Շատ սփյուռքահայ գործարարներ ինձ ասում են` ինչո՞ւ ես Հայաստանում գործ դնում, խե՞նթ ես, ինչ է, գումարդ կկորցնես: Այս իմաստով վստահություն չկա, կա վախ, որ այդ գումարները կարող ես կորցնել:

Կա նաև փայաբաժնի խնդիր: Շատերը մտածում են, որ կարող է մեկը գալ ու ասել` Սե´մ  ջան, այդ գործը որ հաջողեցավ, անոր կեսը մեզի պետք է տաս:

Երրորդը հարկային ճնշումներն են: Պետք է կարողանալ հարկային խնդիրները լուծել, որ անորոշություն չլինի: Շատ երկրներում մի քանի տարի քեզ ազատում են հարկային պարտականություններից, գործդ հաջողելուց հետո ես միայն սկսում հարկեր վճարել:

Այստեղ ամեն ինչ ներկայի վրա է հիմնված. կարևորը ներկան է, ապագայի մասին չեն մտածում, իսկ երբ ճանաչված պրոֆեսոր Դեմինգը 1980 թվականին Ճապոնիա գնաց, սովորեցրեց, որ ընկերությունները պետք է մտածեն ոչ թե ներկայի մասին, այլ թե 50-100 տարի հետո ինչ պետք է լինի:

Մենք պետք է կարողանանք այդ գաղափարը մեջտեղ բերել նաև Հայաստանում: Մեր նպատակն է, որ կարողանանք հեռատես լինել, ոչ թե կարճատես:

Հուսով ենք, որ Հայաստանը կարող է լինել տարածաշրջանի ամենազարգացած երկրներից մեկը: Եթե ՀՀ կառավարությունը, ժողովուրդը, դրսում ապրող հայերը միասին աշխատեն և լավ բիզնեսներ մեջտեղ բերեն, որևէ մեկը մեզ չի կարողանա հաղթել:

Զրուցեց  Լուսինե Աբրահամյանը

Հարութ Փափազյան