Փարիզի մէջ լոյս տեսնող «Politique Internationale» հանդէսը, որ միջազգային քաղաքագիտական եւ դիւանագիտական աշխարհի ամենահեղինակաւոր հրատարակութիւններէն է, հրապարակած է ղարաբաղեան հիմնախնդիրի կարգաւորման վերաբերեալ ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալպանտեանի յօդուածը: Այս մասին «Հայերն այսօր»-ին կը յայտնեն ԱԳՆ մամլոյ ծառայութենէն:

«Լեռնային Ղարաբաղ. տեսանելի՞ է արդեօք կարգաւորումը» վերնագիրով ծաւալուն յօդուածին մէջ Էդուարդ Նալպանտեան հանգամանալից կ’անդրադառնայ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրի արմատներուն, կարգաւորման գործընթացին, իրաւական ուղղութիւններուն եւ հանգուցալուծման հնարաւոր ուղիներուն:

Էդուարդ Նալպանտեան հանգամանալից կը ներկայացնէ 1990-ական թուականներու սկիզբէն ղարաբաղեան հիմնախնդիրի կարգաւորման ուղղութեամբ գործադրուող ջանքերը, բանակցային գործընթացի փուլերը, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբի համանախագահներու ներկայացուցած առաջարկները եւ վերջին զարգացումները:

«Ատրպէյճանը մերժեց Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կարգաւորման հիմնարար սկզբունքների բոլոր տարբերակները, որոնք առաջարկուել են Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից, ներառեալ` Ս. Փեթերպուրկի (2010թ. Յունիս), Աստրախանի (2010թ. Հոկտեմբեր), Սոչիի (2011թ. Մարտ) եւ Կազանի (2011թ. Յունիս) գագաթաժողովների ժամանակ: Ատրպէյճանը մերժել է եռանախագահների կողմից ներկայացուած բոլոր առաջարկները: Նա փորձում է տարբեր միջազգային հարթակներում ոչ միայն խեղաթիւրել բանակցային գործընթացի էութիւնը, այլեւ հակամարտութեան բնոյթը` չխորշելով ապակողմնորոշել միջազգային հանրութեանը` ներկայացնելով հակամարտութեան հետեւանքները որպէս դրա պատճառներ»,- կը գրէ Էդուարդ Նալպանտեան:

ԱԳ Նախարարը, կարեւոր համարելով միջնորդներուն կողմէ առաջարկուած վստահութեան ամրապնդման միջոցներու իրականացումը, կ’ընդգծէ. «Համանախագահները ներկայացրել են վստահութեան եւ անվտանգութեան ամրապնդման միջոցների վերաբերեալ մի շարք առաջարկներ` հրադադարի ռեժիմի ամրապնդում, շփման գծից դիպուկահարների հետքաշում, հրադադարի ռեժիմի խախտումների հետաքննութեան
մեխանիզմի ստեղծում: Բոլոր այս առաջարկները հաւանութեան են արժանացել մի շարք կարեւորագոյն միջազգային կազմակերպութիւնների, ինչպէս նաեւ` ՄԱԿ-ի գլխաւոր քարտուղարի կողմից: Դրանք ողջունել են նաեւ Հայաստանը եւ Լեռնային Ղարաբաղը: Բայց բոլորը մերժուել են Պաքուի կողմից»:

Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավարը կ’անդրադառնայ Ատրպէյճանի մէջ ամենաբարձր մակարդակով քարոզուող հայատեացութեան եւ ատոր վտանգաւոր հետեւանքներուն. «Ատրպէյճանում լրագրողները, քաղաքացիական հասարակութեան ակտիւիստները, մտաւորականութեան ներկայացուցիչները հետապնդւում են որպէս «Հայաստանի լրտեսներ» կամ «ազգի թշնամիներ»` միայն այն պատճառով, որ նրանք հանդէս են գալիս յօգուտ խաղաղութեան եւ հաշտեցման: Գրող Աքրամ Այլիսլին հետապնդումների թիրախ դարձաւ մի վէպ հրատարակելու համար, որում անդրադառնում էր Պաքւում եւ Սումգայիթում հայերի ջարդերին: Նրա գրքերը հրապարակայնօրէն այրուեցին, իսկ գրողը, ստանալով մահուան սպառնալիքներ, ստիպուած էր լքել երկիրը»:

ԱԳ Նախարարը կ’ընդգծէ, որ բազմաթիւ միջազգային կազմակերպութիւններ ահազանգած են Ատրպէյճանի մէջ ռասիզմի, անհանդուրժողականութեան եւ մարդու իրաւունքներու խախտումներու սարսափելի դրսեւորումներու եւ հայատեացութեան քաղաքականութեան մասին: Ի պատասխան` Պաքուն հանդուրժողականութեան եւ ազատութիւններու թեմաներով կեղծ համաժողովներ կը կազմակերպէ` յոյս ունենալով ուրիշներուն պարտադրել մարդու իրաւունքներու վերաբերեալ իր սեփական տեսակէտը:

Յօդուածի` «Ատրպէյճանը` որպէս վտանգ տարածաշրջանային անվտանգութեան համար» խորագիրին ներքոյ նախարար Նալպանտեան կը մանրամասնէ. «Քսան տարիների ընթացքում Ատրպէյճանն արել է ամէն ինչ` խաթարելու հրադադարի ռեժիմը: Շփման գծի երկայնքով եւ Հայաստանի ու Ատրպէյճանի սահմանին տեղի ունեցող ռազմական գործողութիւնները յանգեցրել են մեծաթիւ մարդկային կորուստների եւ կտրուկ աւելացրել են լարուածութիւնը: Պաքուի ղեկավարութեան յայտարարութիւնները եւ քայլերն ապացուցում են, որ Ատրպէյճանը Հարաւային Կովկասում անվտանգութեան եւ կայունութեան լուրջ վտանգ է դարձել: Այս երկիրը կորցրել է իրականութեան զգացումը եւ ջանք չի խնայում` խափանելու խաղաղութեան հաստատմանն ուղղուած բանակցութիւնները: Ահա թէ ինչու, չնայած վերջին վեց տարիների ընթացքում համանախագահ երեք երկրների ինտենսիւ ջանքերին` շուրջ քսան գագաթաժողով, մի քանի տասնեակ հանդիպումներ նախարարական մակարդակով, եռանախագահների այցեր տարածաշրջան, բանակցային գործընթացում չի յաջողուել բեկում արձանագրել: Փաստացի, Պաքուի իշխանութիւնները հետաքրքրուած են միայն միակողմանի օգուտներ կորզելու մէջ»:

Ներկայացնելով ղարաբաղեան հիմնախնդիրի լուծման վերաբերեալ Հայաստանի տեսլականը` Էդուարդ Նալպանտեան կը գրէ. «Մենք համոզուած ենք, որ վերջին վեց տարիների ընթացքում համանախագահ երկրների ղեկավարների յայտարարութիւններում ուրուագծուած սկզբունքները եւ տարրերը կարող են հիմք հանդիսանալ` հակամարտութեան արդար եւ տեւական կարգաւորման համար: Հայկական կողմը կիսում է այն մօտեցումը, որ ժողովուրդները պէտք է նախապատրաստուեն խաղաղութեան, ոչ թէ պատերազմի: Դժբախտաբար, մինչ օրս ատրպէյճանական ղեկավարութիւնն անում է ճիշտ հակառակը:

Մենք լիովին համաձայն ենք համանախագահ երկրների հետ առ այն, որ ուժի կիրառումը չի լուծի հակամարտութիւնը, եւ որ միայն բանակցային կարգաւորումը կարող է յանգեցնել կայունութեան, խաղաղութեան` ընձեռելով տարածաշրջանային համագործակցութեան եւ զարգացման նոր հնարաւորութիւններ: Որքան շուտ Ատրպէյճանի ղեկավարութիւնը հասկանայ այս իրականութիւնը, այնքան աւելի մօտ կը լինի հակամարտութեան կարգաւորումը»:

ԱԳ նախարար Նալպանտանի յօդուածը` անգլերէն եւ ֆրանսերէն լեզուներով, հրապարակուած է նաեւ իբրեւ « Politique Internationale»-ի ամսագիրի յաւելուած` առանձին գրքոյկի տեսքով: