Հունիսի 26-ին «Նորավանք» գիտակրթական հիմնադրամում տեղի ունեցավ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Նիկոլայ Բորդյուժայի եւ ՀԱՊԿ Վերլուծական ասոցիացիայի համակարգող Իգոր Պանարինի հանդիպումը Հայաստանի փորձագիտական հանրության ներկայացուցիչների հետ։ «Նորավանք» ԳԿՀ-ի տնօրեն Գագիկ Հարությունյանի, Ն. Բորդյուժայի, Ի. Պանարինի, ինչպես նաեւ ՀՀԿ գաղափարական գծով փոխնախագահ Մուշեղ Լալայանի, պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանի, պատգամավորներ Հայկ Բաբուխանյանի, Արտակ Դավթյանի եւ ռուսական կողմի մի քանի ներկայացուցիչների հետ մոտ կես ժամ փակ դռների հետեւում անցկացվող հանդիպումից հետո սկսվեց կլոր սեղանը: Այն հարցը, թե ինչով էր պայմանավորված «Նորավանք»` այդքան ներկայացուցչական այցելությունը, եւ ինչ թեմաների շուրջ խոսվեց փակ դռների ետեւում, ճշտեցինք հենց Գագիկ Հարությունյանից.

-Պարոնայք Բորդյուժայի եւ Պանարինի այցը պայմանավորված էր նրանով, որ Իգոր Պանարինը Ռուսաստանի տեղեկատվական անվտանգության խոշորագույն մասնագետներից է, եւ այս կամ այն չափով տեղյակ է նաեւ «Նորավանքում» կատարվող հետազոտություններից: Հիմնական մեխն այն էր, որ այդ ուղղությամբ մենք դարձել էինք ՀԱՊԿ վերլուծական կառույցների ասոցիացիայի անդամ: Անշուշտ, նրանք պետք է այցելեին ասոցիացիայի ինստիտուտներից մեկը, տվյալ պարագայում` «Նորավանքը», որը Հայաստանում առայժմ միակն է:

Փակ դռների ետեւում խոսակցությունը պայմանավորված էր արարողակարգով, այսինքն` պարոն Բորդյուժան պետք է ժամաներ ժամը երեքին, սակայն եկել էր երկուս անց կես: Իսկ մինչեւ սկսելը, բնականաբար, պետք էր խոսել արարողակարգի շրջանակում: Ընդհանուր առմամբ խոսակցությունը վերաբերում էր տեղեկատվական անվտանգության խնդիրներին, քանի որ դա այսօր շատ լուրջ խնդիր է, որն ունի երկու ճյուղավորում` մեկը տեղեկատվական տեխնիկական համակարգի անվտանգությունը, իսկ մյուսը բովանդակային անվտանգությունը: Նաեւ խոսում էինք ընդհանուր պատմության վերաբերյալ, քանի որ մենք համատեղ ունենք շատ փառավոր էջեր, որը սկսում է ռուս-թուրքական պատերազմներից: Դրանք ես շատ անգամ համարում եմ ռուս-հայ-թուրքական պատերազմներ, որովհետեւ մասնակցել են ոչ միայն կամավորներ, այլ նաեւ ամբողջ համաստեղություն` խոշոր գեներալների, սպաների, որոնց մեջ են մտնում Լորիս-Մելիքովը, Տեր-Ղուկասովը եւ այլն: Ռուսական բանակում նրանք բարձրաստիճան սպաներ էին: Եվս մեկ անգամ նկատենք, որ եղել են ռուս-թուրքական 15 պատերազմ, որոնց մասնակցել են ոչ քիչ թվով հայեր:

– Պարոն Հարությունյան, սկզբում Հայաստան այցելեց ՌԴ անվտանգության խորհրդի քարտուղար Նիկոլայ Պատրուշեւը, իսկ հիմա Նիկոլայ Բորդյուժան է այստեղ: Հիմա Հայաստանում կառուցվում են ռազմարդյունաբերական գործարաններ, արդյո՞ք այս ամենը կապված է Սիրիայում տեղի ունեցող իրադարձությունների հետագա զարգացման հետ:

-Կարծում եմ, որ ուղղակի համընկան Բորդյուժայի եւ Պատրուշեւի այցերը: Իսկ ինչ վերաբերում է Սիրիային, ապա, կասեմ որ, իրոք, Սիրիական պատերազմը խոշոր մարտահրավեր է ոչ միայն Ռուսաստանի համար, որովհետեւ Հյուսիսային Կովկասի հետ խնդիրներ կան, այլ նաեւ Հայաստանի համար: Կարծում եմ, որ Հայաստանի եւ ընդհանուր առմամբ ՀԱՊԿ դաշինքի շահերը պետք է որ համընկնեն: Այսօրվա դրությամբ Սիրիայում կռվում են բազմաթիվ կամավորներ եւ վարձկաններ նույն Հյուսիսային Կովկասից, նույն Ադրբեջանից, նրանք կռվում են կառավարական զորքերի դեմ, ստանում են սպառազինություն: Հակադիր կողմերից տվյալ խնդրի վերաբերյալ ոչ միայն Իրանն է եւ Թուրքիան, այլ նաեւ Ռուսաստանը: Ըստ իս, մեր դերակատարումը, մեր իրավիճակը, եթե նման կերպ կարելի է ասել, մի փոքր հաջող չէ: Այս պարագայում կա մի հարց եւս, որի շնորհիվ մենք կարեւորվել ենք:

– Կարեւորվե՞լ ենք, թե՞ ավելի շատ վտանգվել` տարածաշրջանային առումով:

– Միանգամայն համաձայն եմ ձեզ հետ, այդ խնդիրը եւս կա, մենք վտանգված ենք: Այս հարցում կա նաեւ ռուսական կողմը, մենք ունենք ընդհանուր շահեր:

– Կարելի՞ է արդյոք բացառել Բորդյուժայի եւ Պատրուշեւի այցերը Հայաստան` Եվրասիական միությանը միանալու եւ Եվրամիության հետ ասոցացման պայմանագրի դեմ կանխարգելիչ քայլեր ձեռնակելու կամ էլ` սեպտեմբերին Վիլնյուսում կայանալիք Ասոցացման համաձայնագրի գործընթացի արգելակմանը միտված քայլեր:

– Եվրասիական միության վերաբերյալ կարող եմ ասել, որ, անշուշտ, հետաքրքիր նախագիծ է, եւ ՀԱՊԿ-ը, կարծես թե, ինչ-որ չափով համընկնում է այդ նախագծին, բայց ես ոչինչ չեմ կարող ասել, քանի որ այդ մասին տեղեկատվություն չունեմ: Իմ կարծիքն այն է, որ ռուսական կողմը, ի տարբերություն արեւմտյան կողմից հնչող որոշ հայտարարությունների, Հայաստանի դիմաց պահանջներ չի դնում: Ընտրության իրավունքը մերն է, սակայն, ինչպես իմ զեկույցում նշեցի հանդիպման ժամանակ` մենք «եւ-եւ» տարբերակի կողմնակիցն ենք, այլ ոչ թե` «կամ-կամ»-ի:

– Քանի որ խոսքը զեկույցի մասին է, անդրադառնանք մի հարցի, որը ոչ պակաս կարեւոր է. ինչ եք կարծում, որո՞նք են տեղեկատվական դաշտի այնպիսի մատուցման պատճառները, որ կարծես վարկաբեկման մի ձեւ են հայ-ռուսական հարաբերությունների եւ ՀԱՊԿ-ի դեմ: Ի՞նչ կանխարգելիչ քայլեր եք տեսնում:

– Կանխարգելիչ քայլերի վերաբերյալ դժվարանում եմ որեւէ բան ասել, բայց կարող եմ նշել, որ վարկաբեկման ուղեգծի մի քանի ուղղություն կա: Մի մասը «նոստալգիկ» ուղղություն ունի` դա հակակոմունիստ-հակասովետական մասն է, եւ այն պայքարում է Մոսկվայի դեմ, սակայն կա նաեւ շահերի չհամընկնող հատվածն ուռճացնելու բաղադրիչ: Ես դա համարում եմ բնական, վերջիվերջո, վտանգավոր է այն հանրությունը, որտեղ կարծիքների բախում չկա:

Մենք շատ բաներ ունենք սովորելու Եվրոպայից եւ Ռուսաստանից, ինչու ոչ` նաեւ տալու նրանց մեր ունեցածը:

– Իսկ ի՞նչ եք կարծում Ղարաբաղի հիմնախնդրի առաջխաղացման հարցում մեզ ավելի շահավետ կլինի Եվրոպայի՞ հետ համագործակցությունը, թե՞ Ռուսաստանի: Ձեր տեսակետը Եվրամիության եւ Եվրասիական միության վերաբերյալ:

– Ղարաբաղյան հարցի լուծումը, երեւի թե, նվազ չափով է պայմանավորված եվրոպական մոտեցումներով: Մենք գործ ունենք ռազմական հակամարտության հետ, եւ Եվրոպայի հնարավորություններն այս խնդրում բավական սահմանափակ են, որովհետեւ նրանց ռազմական ներուժը կազմում է ՆԱՏՕ-ն` Հյուսիսատլանտյան դաշինքը, որն ավելի շուտ ամերիկյան կառույց է: Շատ ավելի մեծ հույսեր կարելի է կապել, եթե կարելի է կապել, ռուսական կողմի հետ, որը փորձում է կոմպլեմենտար աշխատել ե՛ւ Ադրբեջանի, ե՛ւ Հայաստանի հետ: Չնայած, եթե այդ կոմպլեմենտար կոչվածը դնենք տարբեր նժարի վրա, ապա կտեսնենք, որ այն ռազմական օգնությունը, որը մենք ստանում ենք Ռուսաստանից, անհամեմատ ավելի շատ է, քան այն սպառազինությունը, որը վաճառվում է ադրբեջանցիներին: