1924-ին խումբ մը ծա­ռա­յա­սէր հա­յոր­դի­ներ Հա­լէ­պի մէջ հի­մը դրին Կր­թա­սի­րաց Մշա­կու­թա­յին Միութ­եան եւ վար­ժա­րա­նին` հայ ժո­ղո­վուր­դի զա­ւակ­նե­րը հայ­կա­կան առողջ մի­ջա­վայ­րի մէջ հա­մախմ­բե­լու եւ հա­յե­ցի դաստ­ի­ա­րա­կու­թեամբ պատ­րաս­տե­լու զա­նոնք: Այ­սօր, 90 տա­րուան աշ­խա­տան­քի ար­դիւնքն է որ ի յայտ կու գայ:

Հո­վա­նա­ւո­րու­թեամբ Բեր­իոյ Հա­յոց Թե­մի Բա­րե­ջան Առաջ­նորդ Գերշ. Տ. Շա­հան Սրբ. Արք. Սար­գիս­եա­նի, Կի­րա­կի, 7 Դեկ­տեմ­բեր 2014-ի երե­կոյ­եան ժա­մը 5.00-ին, Կր­թա­սի­րա­ցի «Զ. Գաբրի­էլ­եան» սրա­հէն ներս տե­ղի ու­նե­ցաւ Կր­թա­սի­րաց Մշա­կու­թա­յին Միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նի հիմ­նադ­րու­թեան 90ամ­եա­կին նուիր­ուած յո­բե­լի­նա­կան հան­դի­սու­թիւն: Այս մասին կը հաղորդէ Հալէպի “Գանձասար” շաբաթաթերթը:

Հան­դի­սու­թեան ներ­կայ էին հայ երեք յա­րան­ուա­նու­թիւն­նե­րու հո­վուա­պետ­նե­րը, Հ. Հան­րա­պե­տու­թեան Հա­լէ­պի Գլ­խա­ւոր Հիւ­պա­տո­սը, հա­լէ­պա­հայ բա­րե­սի­րա­կան եւ մշա­կու­թա­յին միու­թիւն­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը, հայ­կա­կան վար­ժա­րան­նե­րու տնօ­րէն­նե­րը, ար­ժա­նա­պա­տիւ քա­հա­նա­յ հայ­րեր, կր­թա­սի­րա­ցա­կան­ներ եւ հոծ բազ­մու­թիւն: Տե­ղին է նշել, որ ներ­կա­նե­րը նա­խօ­րօք հրա­ւի­րա­տոմ­սե­րուն հետ 90ամ­եա­կին նուիր­ուած գիրք մը ստա­նա­լով քա­ջա­տեղ­եակ եղան միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նին տա­րած գոր­ծու­նէ­ու­թեան:

Բաց­ման խօս­քով հան­դէս եկաւ Կր­թա­սի­րաց Մշա­կու­թա­յին Միութ­եան ատե­նադ­պիր` Տոքթ. Ռաֆ­ֆի Զէյթճ­եան: Ան նշեց, որ միու­թեան նպա­տա­կը հիմ­նադ­րու­թեան օրէն սկս­եալ եղած է եւ կը մնայ հայ ազ­գի զա­ւակ­նե­րուն հա­յա­պահ­պա­նու­մը ապա­հո­վել,  անոնց ազ­գա­յին ոգի­ով սնու­ցա­նել եւ հա­յե­ցի դաս­տի­ա­րա­կու­թիւն տալ:

Արա­բե­րէն լե­զուով բաց­ման խօսք ար­տա­սա­նեց վար­ժա­րա­նի հո­գա­բար­ձու­թեան ատե­նա­պետ` երկրչ. Վա­չէ Տի­շոյ­եան: Ան իր խօս­քին մէջ նշեց, թէ հա­յը, գե­րա­դաս հա­մա­րե­լով հո­գե­ւոր եւ մտա­ւոր ար­ժէք­նե­րու պահ­պա­նու­մը, սուր­ի­ա­կան հո­ղին վրայ վե­րա­կազ­մա­կեր­պեց իր կեան­քը:

Օր­ուան բե­մա­վար­ներն էին`  Ճորճ Դա­ւի­թեան եւ Կաս­իա Պետիր­եան-Սթամ­պուլ­եան:

Գե­ղար­ուես­տա­կան յայ­տա­գի­րով առա­ջին հեր­թին հան­դէս եկաւ վար­ժա­րա­նի աշա­կեր­տա­կան երգ­չա­խում­բը, ղե­կա­վա­րու­թեամբ` Տոքթ. Սար­գիս Իս­կէն­եա­նի, դաշ­նա­մու­րի ըն­կե­րակ­ցու­թեամբ` Տիկ. Շո­ղեր  Օհան­եան-Քահ­քէճ­եա­նի: Անոնք փունջ մը հա­յե­րէն եւ արա­բե­րէն հայ­րե­նա­սի­րա­կան եր­գե­րով ջերմ տրա­մադ­րու­թիւն փո­խան­ցե­ցին ներ­կա­նե­րուն: Այ­նու­հե­տեւ Անի Աթաշ­եան տպա­ւո­րիչ առո­գա­նու­թեամբ աս­մուն­քեց Սիլ­վա Կա­պու­տիկ­եա­նի «Մտո­րում­ներ Ճա­նա­պար­հի Կէ­սին» քերթ­ուա­ծը: Ապա Առա­ջին ան­գամ ըլ­լա­լով ելոյթ ու­նե­ցաւ միու­թեան «Շող» պա­րա­խում­բը, պա­րու­սոյց`  Մեղ­րիկ Աթաշ­եա­նի հետ ներ­կա­յացը­նե­լով արա­բա­կան պար: Այ­նու­հե­տեւ բեմ հրա­ւիր­ուե­ցաւ օր­ուան բա­նա­խօս, տա­րի­նե­րու ծա­ռա­յու­թիւն ու­նե­ցող ակ­նա­բուժ բժիշկ Ալեք­սան Քէ­շիշ­եան: Ան միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նին պատ­մա­կան ըն­թաց­քը ներ­կա­յա­ցուց, նշե­լով թէ` վար­ժա­րա­նը իր հիմ­նադ­րու­թեան շր­ջա­նին սկ­սած է ման­կա­պար­տէ­զի ծաղ­կոց եւ նա­խակր­թա­րա­նի չորս կար­գե­րով եւ օրըս­տօ­րէ բար­գա­ւա­ճե­լով այ­սօր ու­նե­ցած` միջ­նա­կար­գի եւ երկ­րոր­դա­կա­նի բա­ժին­նե­րը: Ան ներ­կա­յա­ցուց նա­եւ վար­ժա­րա­նի հիմ­նադ­րու­թե­նէն մին­չեւ օրս վար­ժա­րա­նին մէջ պաշ­տօ­նա­վա­րած տնօ­րէն­նե­րը: Միու­թեան մա­սին խօ­սե­լով, ան ներ­կա­յա­ցուց միու­թեան կա­ռոյցն ու անոր են­թա­կայ մար­մին­նե­րուն եւ յանձ­նա­խում­բե­րուն տա­րած կա­րե­ւոր աշ­խա­տանք­նե­րը: Բա­նա­խօ­սը իր խօս­քը հարս­տա­ցուց մէջ­բե­րում­նե­րով:

Եզ­րա­փա­կե­լով ան շնոր­հա­ւո­րա­կան խօսք ուղ­ղեց միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նին:

Յա­ջորդ յայ­տա­գի­րով բեմ բարձ­րա­ցաւ Մհեր Մի­նաս­եան, որ Գու­սան Շա­հէ­նի եւ Աշո­տի իմաս­տա­լից եր­գե­րով խան­դա­վա­ռեց ներ­կա­նե­րը: Երգերուն երաժշտական գործիքաւորումը կատարած է տիար Սագօ Ադամեան:

Այ­նու­հե­տեւ պաս­տա­ռի վրայ ներ­կա­յաց­ուե­ցաւ Հ. Հան­րա­պե­տութ­եան Սփիւռ­քի նա­խա­րա­րու­հի` Հրա­նոյշ Յա­կոբ­եա­նի սր­տի խօս­քը: Ան մե­ծա­պէս գնա­հա­տեց միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նի 90ամ­եայ գոր­ծու­նէ­ու­թիւնը եւ իր զօ­րակ­ցու­թիւնը յայտ­նեց Հա­լէ­պի դժն­դակ պայ­ման­նե­րուն մէջ ապ­րող եւ գոր­ծող հա­յութ­եան:

Ապա Նա­յի­րի Օհան­եան հո­գե­պա­րար առո­գա­նու­թեամբ աս­մուն­քեց Վա­հագն Դա­ւի­թեա­նի «Ներ­բող Հայ Լեզ­ուին» եւ «Հա­ւա­տում Եմ Քեզ Իմ Հայ Ժո­ղո­վուրդ» քերթ­ուած­նե­րը:

Այ­նու­հե­տեւ պաս­տա­ռի վրայ ներ­կա­յաց­ուե­ցան միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նի գոր­ծու­նէ­ու­թիւն­նե­րէն յի­շար­ժան ու հե­տաքր­քիր պատ­կեր­ներ, բե­մա­վար­նե­րուն ներ­կա­յա­ցու­ցած բա­ցատ­րո­ղա­կան գի­տե­լիք­նե­րուն հետ մէկ­տեղ:

«Շող» պա­րա­խում­բի պա­տա­նի­նե­րը բեմ բարձ­րա­նա­լով խան­դա­վառ կեր­պով ներ­կա­յա­ցու­ցին հայ­կա­կան պար մը:

Ու­րա­խա­նա­լի էր բե­մա­վա­րին հան­դի­սա­ւոր յայ­տա­րա­րու­թիւնը, թէ միու­թեան կող­մէ «Այն­թա­պի Ասեղ­նա­գոր­ծու­թիւն» երկ­հա­տոր պատ­կե­րա­գիր­քը մօտ օրէն պի­տի հրա­տա­րակ­ուի, հե­ղի­նա­կու­թեամբ` Տի­ար Հրազ­դան Թոք­մաճ­եա­նի եւ 100ամ­եա­կի սե­մին ան պի­տի նուիր­ուի Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան նա­հա­տակ­նե­րու պայ­ծառ յի­շա­տա­կին:

Աւար­տին բեմ հրա­ւիր­ուե­ցաւ Թե­միս Բա­րե­ջան Առաջ­նորդ` Գերշ. Տ. Շա­հան Սրբ. Արք. Սար­գիս­եան` փո­խան­ցե­լու իր սր­տի խօս­քը: Ան մե­ծա­պէս գնա­հա­տեց գե­ղեց­կօ­րէն պատ­րաստ­ուած հան­դի­սու­թիւնը, որ մեզ վեր­յի­շե­ցուց մեր երկ­րին եւ յատ­կա­պէս հայ հա­մայն­քին ծաղ­կուն ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը: Ան կա­րե­ւո­րե­լով հայ դպ­րո­ցին եւ մշա­կու­թա­յին միու­թիւն­նե­րուն դե­րը, նշեց թէ` Կր­թա­սի­րաց Մշա­կու­թա­յին Միու­թիւնն ու Կր­թա­սի­րաց Ս. Չէմ­պէրճ­եան Երկրդ. վար­ժա­րա­նը, որ­պէս իւ­րա­յա­տուկ մշա­կու­թա­յին միու­թիւն եւ կր­թօ­ջախ կեդ­րո­նա­կան դե­րա­կա­տա­րու­թիւն ստանձ­նած են 90 տա­րի­ շա­րու­նակ:

Շնոր­հա­ւո­րե­լով միու­թիւնն ու վար­ժա­րա­նը 90ամ­եա­կին առի­թով սր­բա­զան հայ­րը մաղ­թեց, որ անոնք իրենց առա­քե­լու­թիւնը շա­րու­նա­կե­լու վճ­ռա­կա­մու­թեամբ վե­րա­նո­րո­գեն իրենց ուխ­տը: Այ­նու­հե­տեւ սըր­բա­զան հայ­րը ըն­թեր­ցեց Մե­ծի Տանն Կի­լիկ­իոյ Կա­թո­ղի­կոս` Ն. Ս. Օ. Տ. Տ. Արամ Ա. Վե­հա­փառ Հայ­րա­պե­տին օրհ­նու­թեան յա­տուկ գի­րը, միու­թեան եւ վար­ժա­րա­նին 90ամ­եա­կին առի­թով:

Հան­դի­սու­թիւնը փակ­ուե­ցաւ «Պահ­պա­նիչ» աղօթ­քով:

Հան­դի­սու­թե­նէն ետք ներ­կա­նե­րը բարձ­րա­ցան վար­ժա­րա­նի «Փիւ­նիկ» սրահ, ուր տե­ղի ու­նե­ցաւ կար­կան­դա­կի հա­տում հայ երեք յա­րան­ուա­նու­թիւն­նե­րու հով­ուա­պետ­նե­րուն եւ Հ. Հ. Հա­լէ­պի Գլ­խա­ւոր Հիւ­պա­տո­սին ներ­կա­յու­թեամբ: Հան­դիպ­ման ըն­թաց­քին խօսք առին եւ շնոր­հա­ւո­րա­կան մաղ­թանք­ներ փո­խան­ցե­ցին Արհ­ի­ա­պա­տիւ  Տ. Պետ­րոս Արք. Միր­ի­ա­թեան, Վե­րա­պատ­ուե­լի Յա­րու­թիւն Սելիմ­եան, Հ.Հ. Հա­լէ­պի Գլ­խա­ւոր Հիւ­պա­տոս Տիգ­րան Գէ­որգ­եան եւ վար­ժա­րա­նի տնօ­րէն` տիար Անդ­րա­նիկ Պօ­ղոս­եան:

Բա­րի երթ եւ նո­րա­նոր նուա­ճում­ներ Կր­թա­սի­րա­ցի մեծ ըն­տա­նի­քին: