Հայ Գրիչի Վարպետ Քնարերգիչ Բանաստեղծ Վահան Տէրեանի Յիշատակին

Վահան Տէրեան, Վահան Սուքիասի Տէր-Գիրգորեան իրական անունով ծնած է 28 Յունուար(9 Փետրուար) 1885 թուականին , Վրաստանի, Թիֆլիս քաղաքի Գանձա գիւղին մէջ:
Հոգեւորական ընտանիքի որդի Վահան, 1897 թուականին կը մեկնի Թիֆլիս եղբայրներուն մօտ, ուսումի պատրաստուելու համար. 1899 թուականին կ’ընդունուի Մոսկուայի Լազարեան ճեմարան , ուրկէ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1906 թուականին, նոյն թուականին կ’ընդունուի Մոսկուայի Համալսարանի Պատմաբանասիրական բաժանմունք, այս թուականներուն կը սկսին անոր բանաստեղծութիւնները մամուլի էջերուն մէջ հրատարակուիլ:
Վահան Տէրեան իր համալսարանական ուսումի ընթացքին, յեղափոխական գործունէութիւններու մասնակցելու մեղադրանքով կը ձերբակալուի ու կը դատապարտուի բանտարկութեան Մոսկուայի բանտին մէջ:
1908 թուականին Թիֆլիսի մէջ, լոյս կը տեսնէ անոր առաջին ժողովածուն «ՄԹՆՇԱՂԻ ԱՆՈՒՐՋՆԵՐ» (Կէս Մութ-Կէս Լոյսին Երազներ) անունով: 1915 թուականին «ՄՇԱԿ»թերթին մէջ կը հրատարակուի , իր հայրենասիրական բանաստեղծութիւններու շարքը, «ԵՐԿԻՐ ՆԱՅԻՐԻ»ն,որ, հայ հայրենասիրական քնարերգութեան նմոյշներու գագաթնակէտերէն մին է, որ կապուած է հայ ժողովուրդի ապրած ողբերգութեան,մարդասիրական աւանդութիւններուն եւ նաեւ խաղաղ կեանքի հեռանկարին հետ:
Վահան Տէրեան, 1917 թուականին գործօն ձեւով կը մասնակցի պոլշէվիկեան յեղափոխութեան ու անոր յաջորդող քաղաքական շարժումին, 7 Յունուար 1920 թուականին, ծանր հիւանդութեան մը պատճառաւ կը վախճանի Օրենպուրկի (Ռուսաստան) մէջ:
Վահան Տէրեանի ստեղծագործութեան լաւագոյն գնահատականը Եղիշէ Չարենցի հետեւալ խօսքն է. «Եթէ չլիներ Վահան Տէրեանը,ես չէի լինի»:
Վահան Տէրեան, մեր, այն բանաստեղծներէն մէկն է, որ հայ ժողովուրդի հոգեբանութեան մէջ, հպարտութեան զգացողութիւնը վառ կը պահէ:
Տէրեան որպէս ,ազգային հանճար, որպէս, համազգային արժէք մեզ կը միաւորէ ազգային հպարտութեամբ ու արժանապատւութեամբ:
Վահան Տէրեանի բանաստեղծութեան շարքերէն  են: “Մթնշաղի Անուրջներ”,”Գիշեր ու Յուշեր”,”Ոսկի Հեքիաթ”,”Ոսկի Շղթայ”,”Երկիր Նայիրի”, “Վերադարձ”.

Տօքթ.Սարգիս Ատամ

ՀՐԱՇՔ-ԱՂՋԻԿ
Հրաշք-աղջիկ, գիշերների թագուհի,
Ճառագայթող քո աչքերով դու եկար,
Ոսկէ բոցով լցրիր հոգին իմ տկար,
Հրաշք-աղջիկ, ցնորքների դիցուհի…
Կախարդ լուսնի հրապուրող շողի պէս
Դու ժպտացիր գուրգուրանքով սեթևեթ,
Ազատ սիրտըս շղթայեցիր առյաւէտ,
Հրաշք-աղջիկ, դո՛ւ, միշտ յաղթող ու միշտ հեզ։
Դու մի ցաւոտ հիացումի երգ գիտես,
Քո ժպիտում կայ խորհուրդի մի փայլանք,
Քո աչքերում կայ մի անանց զմայլանք.
Դու չըմեռնող մի վայելքի խօսք գիտես…
Հրաշք-աղջիկ, անյայտ երկրի մանուշակ,
Գիշերային արեգակի ճառագայթ,—
Դու իջնում ես՝ կարող, որպէս մահու խայթ,
Քնքուշ, որպէս անդարձ բախտի յիշատակ…
1906

Լուսաւորել եմ կարմիր մոմերով
Իմ երազների պարտէզը բոլոր,
Եւ անմար յոյսով , պայծառ հաւատով,
Սպասում եմ քեզ, որ կը գաս մի օր:
Ծաղկի պէս փարթամ հոգիս է բացուել,
Ալ թերթեիկները ճամբիդ է փռել,
Արցունքով ջրել’, դէ ասա, անգին,
Շատ~ պիտի մնամ քու վերադարձին:
Ասա’. իմ’ Աստղիկ , իմ կեանքի փարոս,
Երկար~ պիտ’ ապրիմ այս անսէր օրով,
Թէ’ ,շուտով կը գաս սիրտս կը բուժես
Քու անմեղ հոգու անուշ բոյրերով:

Վահան Տէրեան (1916

Scroll Up