Լիբանանեան միայն մէկ հաւաքականութիւն կայ, որ փրկուած է Ալցայմըր հիւանդութենէն, որ կը սպաննէ լիբանանցի ժողովուրդին մեծամասնութիւնը: Այն ժամանակ, երբ լիբանանցիներ մէկ գիշերէն միւսը կը մոռնան, թէ զիրենք ո՛վ հալածած է, ո՛վ սպաննած է, ո՛վ նուաստացուցած է, ո՛վ կողոպտած է իրենց երկիրը եւ` զիրենք աղքատացուցած եւ այլն, եւ այլն, հայերը կը շարունակեն հաւաքական յիշողութեան պահպանման դաս տալ:

10 տարեկան հայ մանուկը Արարատ լերան մասին նոյն ցաւով կ՛արտայայտուի, ինչպէս իր մեծ հայրը, կարծես` միայն քանի մը ամիս առաջ ստիպուած եղած է լքել իր տունը այնտեղ եւ գալ Լիբանան: Կայ գրուած պատմութիւն մը, որ կասկածի տակ չի դրուիր: Մանուկը կը զանազանէ թշնամին եւ ընկերը եւ կը սնանի հայկական դպրոցին, ընտանիքին, եկեղեցիին մէջ: Կը կրէ հայկական մականուն, կը սորվի փողոցներուն անունները եւ տուները, ուտելիքներուն տեսակները, անունները եւ խմիչքները: Այս յիշողութիւնը կը գերադասէ ընկերային, տնտեսական, կուսակցական խնդիրներէ եւ քաղաքական բաժանումներէ:

Եւ ահա անոնք տարուէ տարի աւելի մեծ համբաւ կը ստանան: Անոնց յիշողութիւնը զէնքի նման է, կարելի չէ կոտրել: Լիբանանցի հայերը իւրայատուկ դաս մը կու տան, ոչ միայն յարատեւ աշխատելու, այլեւ` իրենց յիշողութեան պահպանութեան, եւ օգտագործելով արհեստագիտութեան բոլոր նոր միջոցները, լրատու միջոցները եւ այլ ձեւեր` ծառայելու համար այս յիշողութեան:

Լիբանանի եւ Սուրիոյ հայերուն մեծամասնութիւնը չեն գաղթած ներկայի Հայաստանի սահմաններէն, այլ` այն շրջաններէն, որոնք այսօր կը գտնուին Թուրքիոյ մէջ: Այդ պատճառով լիբանանահայերու եւ սուրիահայերու յիշողութիւնը տարբեր է Հայաստանի հայերու յիշողութենէն եւ անոնցմէ, որոնք աւելի ուշ Խորհրդային Հայաստանէն գաղթեցին դէպի Եւրոպա եւ Միացեալ Նահանգներ: Հայաստանի, Եւրոպայի եւ Միացեալ Նահանգներու մեծամասնութեան հայերուն համար թուրքը նոյնը չէր, ինչպէս` Լիբանանի եւ Սուրիոյ հայերուն համար: Լիբանանահայերու եւ սուրիահայերու աշխուժութիւնը, ուժականութիւնը եւ Դաշնակցութեան բոլոր ջանքերը ի գործ դնելը անոնց առիթ տուաւ բարձրացնել իրենց ձայնը եւ ամբողջ աշխարհին ուշադրութիւնը կեդրոնացնել Հայոց ցեղասպանութեան վրայ: Լիբանանեան ցոյցերու եւ տարեկան յիշատակի ձեռնարկները Ցեղասպանութեան առթիւ` ազդեցին անոնց վրայ եւ առիթ ընձեռեցին հայկական յիշողութեան` տարուէ տարի աւելի տարածուելու աշխարհին մէջ:

«ԱԽՊԱՐ»

Թարգմանութիւնը՝ Նարէ Գալեմքերեան

Ազդակ