Վրէժի մայրը եւս ծնած է Հալէպ: Ընտանիքը գաղթած է Ուրֆայի շրջանէն. ընտանիքի յիշողութեան մէջ շատ դրուագներ չեն պահպանուած ընտանիքի պատմութեան ու գաղթի մասին:Վրէժի ծնողները կ’ամուսնանան 1967 թուականին: “Հալէպի մէջ մինչեւ 70-ականներու վերջը կային թաղամասեր, ինչպէս Երեւանի Կոնդն է, երբ մէկ բակի մէջ 6-7 ընտանիք կ’ապրի. մի քանի գերդաստան, որոնք իրար հետ ազգակցական կապ ալ չունէին, մէկ բակի մէջ կ’ապրէին: Այդպիսի թաղամասի մը մէջ ալ ծանօթացած են ծնողներս”:Վրէժը` ընտանիքի կրտսեր զաւակը, ծնած է 1971 թուականին, Հալէպի հայկական թաղամասերէն մէկուն մէջ:

Մինչեւ 17 տարեկանը եօթ դպրոց կը փոխէ` կրթութիւն ստանալով Սուրիա եւ Լիաբանանում. “առանց պատճառի չեմ փոխած դպրոցները, վտարուած եմ դպրոցներէն, որովհետեւ բաւական չար էի: Վերջը Հալէպի “Կիլիկիա վարժարան կը յաճախէի ու այդտեղ արդէն չշարունակեցի, որովհետեւ ընտանիքիս պէտք է օգնէի”:“Մանկութենէս արհեստներու մէջ մեծցած եմ: Ծնողներս ամէն ամառ տարբեր արհեստի մէջ կը ներգրաւէին զիս, որ սիրէինք պատասխանատւութիւն, աշխատասիրութիւնն ու շրջապատին ծանօթանայինք: Ուղիղ վեց տարեկանէն ամառները աշխատած եմ եւ գումար վաստակած. այդ գումարով ալ ձմեռը մեր տետրակներն ու մատիտները կը գնէինք”,- կը պատմէ Քասունին:Դպրոցական տարիներուն Վրէժը շատ սիրած է նկարել, հակառակ անոր, որ կ’ըսէ` ընտանիքի ու շրջապատի մէկ մասը կը մտածէր, որ հոգեւորական պիտի դառնայ` նկատի առնելով ամուր կապը եկեղեցւոյ հետ:

Երկար դեգերումներու աւարտը. Հայաստան

17 տարեկանին Վրէժը վերջնականապէս կ’որոշէ, որ իր տեղը արուեստն է ու կ’ընդունուի Հալէպի եւ Մերձաւոր Արեւելքի մէջ բաւական յայտնի Սարեան ակադեմիան, ուր կը սորվին մինչեւ 1996 թուականը: “1992 թուականին կ’ուզէի լքել ակադեմիան, բայց Գիւմրէն Հալէպ տեղափոխուեցաւ  Հրազդան Թոքմաջեանը` դասախօսս ու յետագային ընկերս, ան դարձաւ ակադեմիայի ուսուցիչ: Ես ալ ըսի` լաւ, մէկ ամիս ալ փորձեմ, հաւանաբար աւելի հետաքրքրական հորիզոններ բացուին սորվելու համար,- կը պատմէ Վրէժը,-մէկ ամիսը դարձաւ մի քանի տարի: Առաջին հերթին իրմէ արեւելահայերէն սորվեցայ, Հայաստանի հանդէպ սէրն ու Հայաստան տեղափոխուելու ցանկութիւնը ամրապնդուեցաւ”:Նոյն Սարեան վարժարանի մէջ ալ Վրէժը կը բացայայտէ երգիծանկարչութիւնը: “Անգամ մը դասի ժամանակ դաբախօսը նկարեցի, ըսին քարիքաթուր ըրած ես, ու այդտեղ հասկցայ, որ իմ ըրածս երգիծանկար է իրականութեան մէջ:

Անկէ ետտք  ինքզինքս գտայ երգիծանկարչութեան մէջ ու զարգացուցի այդ մէկը”:Ակադեմիան աւարտելով ու սորsածը գործ դարձնելու պատրաստակամութեամբ` 1996 թ.-ին  կը մեկնի Քուէյթ` հեղինակաւոր “Opinion” թերթի մէջ  աշխատելու իբրեւ քաղաքական էջի գլխաւոր երգիծանկարիչ: Հինգ ամիս անց Քուէյթի կեանքին չյարմարելով ու մասնագիտական սկզբունքայնութեան պատճառով ձգէ աշխատանքը ու կը վերադառնայ Հալէպ` մտքի մէջ ունենալով Հայաստան տեղափոխուելու հեռանկարը:

1999թ.-ին Վրէժ Քասունին արդէն Երեւան էր, յանձնած էր Թերլեմեզեանի անուան ուսումնարանի ընդունելութեան եւ ուսումնական չորս տարուան բոլոր քննութիւններն ու կը պատրաստուէր 1-1,5 տարի ուսանիլ եւ վկայական ստանալ: “Նպատակ ունէի երկու տարի Երեւանի մէջ փորձառութիւն ձեռք բերել` անով կ’արժեւորէի հայ գեղանկարիչի անունս: Յետոյ մանկութենէս կ’երազէի շարժապատկերի մասին, մտածեցի շարժապատկերով զբաղիլ: Քիչ մը շարժապատկերով զբաղելէ ետք հասկցայ, որ ակադեմիայի մէջ շարունակել չեմ ուզեր եւ ուղղուեցայ շարժապատկեր”,- կ’ըսէ ան:Մէկ ու կէս տարի Հայաստանի մէջ ապրելէ ետք Քասունին կը մեկնի Լիբանան` աշխատելու բրիտանական հեղինակաւոր “One, Two, Three” հրատարակչատան մէջ:

Երեք ամիս անց կը գիտակցի, որ այլեւս չի դիմանար ու հայրենիք վերադառնալու ժամանակն է, գոնէ մէկ տարիով: Այդ մէկ տարին կը կրկնուի տասնհինգերորդ անգամ անընդմէջ: Յետագային, սուրիական պատերազմի թէժացման պատճառով Երեւան կը տեղափոխուին նաեւ Վրէժի ծնողները:“Մեծ բախում էր մեզի համար Հայաստան գալը, որովհետեւ սփիւռքի մէջ հայրենիք չունենալով հանդերձ` համայնքը քեզի համար Հայաստան է:

Մենք պատկանելութեան ու հողի բացակայութեան ցաւ ունեցած ենք 90 տարի, իսկ իմ պարագայիս 1820-ական թուականներէն կու գայ անիկա: Հալէպի մէջ այդ մէկը չէինք զգար, հիւրի պէս կը զգայինք մեզ, շատ հարցերու մէջ պատասխանատւութիւն չէինք վերցներ, իսկ այստեղ ուրիշ է”,- կ’ըսէ ան:Շարժապատկերի աշխարհը Երեւանի մէջ Վրէժի առջեւ կը բանայ Ռոպերթ Սահակեանցը, որ արդէն դադրած էր սորվեցնել երիտասարդներուն, սակայն Վրէժի համար բացառութիւն ըրած է: “Ըսաւ` նկարներուդ մէջ հաւասարակշշութիւն կայ, շարժում կայ, ես քեզի կը սովորեցնեմ: Վստահ էր, որ ինձմէ բան մը կը ստացուի: Ամենազաւեշտալին այն էր, որ ինքը ռուսերէն կը խօսէր, ես` հայերէն, բայց շատ յաճախ ինքը ձեռքի շարժումներով այնպէս կը բացատրէր, որ ռուսերէնը արդէն երկրորդական կը դառնար”,- կարօտով կը յիշէ Երեւանի մէջ իրականացուցած առաջին տարիները:աշխատելով ու փորձառութիւն ձեռք բերելով, շարժապատկերային ֆիլմեր ու գովազդներ նկարահանելով` Վրէժի մտքի մէջ անընդհատ կը պտտէր շարժապատկերային աշխարհի քարտէզի մէջ Հայաստանի տեղը ամրագրելու գաղափարը:

2006 թ.-ին արդէն որոշած էր` Հայաստանի մէջ պէտք է կայանայ շարժապատկերային ֆիլմերու փառատօն: Եւ 2009 թ.-ին ծնաւ առաջին անգամ կայացաւ “ռէանիմանիան”, որ արդէն ամենամեայ  տօն ու աւանդոյթ դարձած է Երեւանի մէջ: “Յիշում եմ, որ 2009-ին այդ ժամանակուան երիտասարդ մասնագէտները, որ այսօր ոլորտի մէջ արհեստավարժ աշխատողներ են, հիասթափած էին, կ’ըսէին` լաւ, յետո՞յ, ի՞նչ պիտի ընէք: Փառատօնը բոլորին ինքնավստահութիւն ու ինքնաճանաչում բերաւ”:

Վրէժի խօսքով` “Ռէանիմանիա” փառատօնը երիտասարդ մասնագէտներու համար բացած է սահմանները: Այժմ անոնք հնարաւորութիւն ունին շփուելու, աշխատել ու սորված աշխարհահռչակ մասնագէտներու հետ: Ան նաեւ կը նպաստէ շարժապատկերային աշխարհի մէջ Հայաստանի դերի ու դիրքի բարձրացման: “Ռէանիմանիան” դուրս եկած է փառատօնի սահմաններէն` դառնայ լաւ կրթական ու ճանաչողական ձեռարկ:Իսկ շարժապատկերային ոլորտը Հայաստանի մէջ այսօր ու ապագային լաւ ձեռքերու մէջ է:

Վրէժը կ’ըսէ` տաղանդաւոր երիտասարդները շատ են, որոնցմէ ինքն ալ արդէն կը սորվի. “ոլորտի մէջ այժմ այնպիսի նոր սերունդ կայ, որ մենք հիմա “կ’ամչնանք, որովհետեւ շատ աւելի լուրջ պէտք է աշխատինք` իրենք “Գազան” են”: Ոչ կը նախանիմ, ոչ կը նեղուիմ, ընդհակառակը` կ’ուրախանամ, որովհետեւ այժմ սնելու աղբիւր կայ:

Լուսանկարները` Վրէժ Քասունիի անձնական արխիւէն

Նիւթի պատմական հաւաստիութիւնը ստուգուած է 100 LIVES նախաձեռնութեան հետազօտական խումբի կողմէն: