Գարեգին Բ Կաթողիկոս. «Մեր սրբազան տաճարների կանթեղների լոյսը մշտավառ է` շնորհիւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի»

Հոկտեմբերի 12-ին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, բարձր նախագահութեամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, մեծ հանդիսաւորութեամբ նշուեց Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի հիմնադրման 140-ամեակը: Հանդիսութեանն իր մասնակցութիւնը բերեց եղբայրական այցով Մայր Աթոռում գտնուող Անտիոքի եւ Համայն Արեւելքի Պատրիարք Նորին Սրբութիւն Մօր Իգնատիուս Եփրեմ Բ-ը, ինչպէս նաեւ ՀՀ Կրթութեան եւ գիտութեան նախարար Արմէն Աշոտեանը, Մայր Աթոռի միաբանները, կրթութեան եւ մշակոյթի գործիչներ, մտաւորականներ, Մայր Աթոռի հոգեւոր-կրթական հաստատութիւնների տեսչական ու դասախօսական անձնակազմը, հոգեւոր կրթական հաստատութիւնների սաները:

 Տէրունական աղօթքից, Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի օրհներգերից յետոյ ներկաներին ողջունեց Մայր Աթոռի հոգեւոր-կրթական հաստատութիւնների վերատեսուչ, Գեւորգեան ճեմարանի տեսուչ Տ. Գեւորգ եպիսկոպոս Սարոյեանը:

«Գեւորգեան ճեմարանի հիմնադրումը պատմաբանների կողմից բնութագրւում է որպէս Հայ Եկեղեցու բարեկարգութեան սկիզբ: Սա միանշանակ իրողութիւն է, բայց ողջ իրականութիւնը չէ, քանզի արժանին չի մատուցում պատմական ճշմարտութեանը: Փաստ է, որ Հայոց Եկեղեցու բարեկարգութիւնն սկսուեց Գեւորգեան ճեմարանից, սակայն դրանով չէր սահմանափակւում հոգեւոր կրթարանի վերջնական նպատակը: Գեւորգ Դ իմաստուն Հայրապետն աւելի մեծ տեսիլք էր հետապնդում իր մտապատկերում` նրա համար գերակայ նպատակ էր հայ ժողովրդի ազատագրութեան հարցը. Հայրապետի համոզմամբ դրան կարելի էր հասնել հոգեւոր վերածնութեան միջոցով, քանզի միայն կրթուած ժողովուրդը կարող էր պայքարել յանուն ազատ կեանքի, դարձնել այն իր համար իմաստ եւ նպատակ: Գեւորգեան ճեմարանը, ըստ էութեան, դարձաւ այն միջավայրը, որը սնեց այս գիտակցութիւնը հայ ժողովրդի զաւակների հոգում, նա հանդիսացաւ այն մեկնակէտը, որից սկիզբ առաւ ազգային վերածնութեան տեսիլքը` որպէս շարունակուող իրադարձութիւն: Պատահական չէ, որ 20-րդ դարասկզբի հայ գաղափարախօսների հիմնական մասը ճեմարանականներ են: Հակառակ բոլոր տեսակի փորձութիւններին ու հարուածներին, որ անցնող դարում բաժին ընկան այս հաստատութեանն ու նրանից ելած սերունդին, նա մնայուն յաղթանակ գրանցեց հայ կեանքում, դարձաւ հաւատի, ստեղծագործական պայքարի ներշնչման յաւիտենական աղբիւր եւ ոգու յենարան, որ այսօր իբրեւ նոր ժամանակների սերմնացան ելել է ցանքսի հայ մտքի անդաստանում»,- ասաց Գեւորգ Սրբազանը: Ճեմարանի տեսուչը հպարտօրէն հաստատեց, որ այսօր Գեւորգեան ճեմարանը  շարունակում է իր առաքելութիւնը` հարազատ ու հաւատարիմ անցեալի ոգուն եւ աւանդներին:

Գեղեցիկ յոբելեանի առիթով Հայաստանի հնագոյն կրթական հաստատութեանը շնորհաւորեց ՀՀ ԿԳ նախարար Արմէն Աշոտեանը: «Այս նշանակալի իրադարձութիւնը տօն է ինչպէս Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի միաբանութեան, բոլոր ժամանակների ճեմարանականների, այնպէս էլ ողջ հայութեան համար, քանի որ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանն է անդրանիկը հայրենիքում գործող բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւնների: Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը, հիմնադրուելով մեր պետականութեան բացակայութեան պայմաններում, դարձաւ լուսէ փարոս, յոյսի մի շող հայ ժողովրդի գոյութեան խաւար ճանապարհներին: Այստեղից ծնուեցին ժամանակի գրեթէ բոլոր առաջամարտիկները ամենատարբեր ասպարէզներում: Լուսաւորչի հիմնած Աթոռից սկսեցին ծնուել նոր լուսաւորիչներ, որոնք յիրաւի իրենց տեղը զբաղեցրեցին մեր մեծերի համաստեղութեան մէջ: Անգնահատելի է Գհճ-ի աւանդը հայրենի գրականութեան, գիտութեան, հասարակական-քաղաքական մտքի, մանկավարժութեան զարգացման բնագաւառում: Ուրախութեամբ պէտք է արձանագրենք, որ Ճեմարանն այսօր եւս շարունակում է մնալ իր բարձունքի վրայ»,- նշեց նախարարը:

Ամենայն Հայոց Հայրապետին եւ ներկաներին շնորհաւորեց Նորին Սրբութիւն Մօր Իգնատիուս Եփրեմ Բ Անտիոքի եւ Համայն Արեւելքի Պատրիարքը: Իր խօսքում Ասորի Եկեղեցու հովուապետը, ուրախութիւն յայտնելով միջոցառմանը մասնակցելու կապակցութեամբ, անդրադարձաւ գիտելիքի կարեւորութեանը, ապա այս առիթով ճեմարանի գրադարանին ընծայեց Միքայէլ Ասորու «Ժամանակագրութեան» արժէքաւոր հրատարակութիւնը:

Ներկաները դիտեցին Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի հիմնադրմանը, պատմական ուղուն եւ ներկայիս գործունէութեանը նուիրուած «Շողակաթ» հեռուստաընկերութեան «Բաբախող սիրտը» ֆիլմը:

Այնուհետեւ հանդիսութեան մասնակիցներին իր պատգամն ու օրհնութիւնը բերեց Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը:

 «Մեր ժողովրդի համար նուիրական անուն է Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը, նրա առաքելութիւնը` գնահատուած, նրա հիմնադիրը եւ ուղին արգասաւորողները` մեծարուած ու պանծալի: Երանաշնորհ Գեւորգ Դ Հայրապետի մեծ տեսիլքի ծնունդն է ճեմարանը: Հոգու լուսաթռիչ հայեացքով Հայրապետը տեսաւ բարի հովիւների բոյլը, ովքեր հաւատքի անսասան վէմի վրայ կը բարձրացնեն ու կը պահպանեն Քրիստոսի բանաւոր հոտի հոգեւոր տաճարը, անառիկ ամրոցը: Գիտելիքն ու կրթութիւնը կը խոյացնեն նրա սրբատաշ պատերը, եւ Եկեղեցուն ու ազգին անմնացորդ նուիրուելու գաղափարը կը պսակի յաւէրժական կառոյցը:

Արդարեւ, 140 տարիների ընթացքում Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը հասակ առաւ ու ամրացաւ եւ մշտապէս վառ պահեց ուղղափառ հաւատքի եւ ազգային դպրութեան լոյսը: Մեր սրբազան տաճարների կանթեղների լոյսը մշտավառ է` շնորհիւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի: Այսօր հպարտ ենք այն աւանդով, որ ճեմարանը Աստծոյ օրհնութեամբ բերել է հոգեւոր եւ ազգային մեր կեանքում: Այստեղ դասաւանդեցին եւ ճեմարանի հոգեւոր անդաստանը ծաղկեցրին մեծանուն մտաւորականներ ու հոգեւորականներ, նրա լուսեղէն յարկի ներքոյ հասակ առան մեր ժողովրդին փառք ու պատիւ բերած հայագէտներ, գիտութեան ու մշակոյթի ականաւոր ներկայացուցիչներ, ինչպէս եւ՝ մեծավաստակ հոգեւոր առաջնորդներ: Սերունդները յաջորդեցին միմեանց եւ իրենց անունները դարերին ի պահ տալով, անցան մշտնջենութեան, իսկ նրանց գործը շարունակուեց, շարունակւում է եւ միշտ կը շարունակուի:

Նայելով տարիների հեռուից, տեսնում ենք, որ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը ինչպէս նկանակ` բաժանուեց, բաշխուեց, հասաւ աշխարհի հեռաւոր անկիւններում ապրող մեր ժողովրդի զաւակներին, յագեցրեց կարօտեալների հոգեւոր ծարաւն ու քաղցը, բայց չպակասեց, այլ առաւել զօրացաւ ու պայծառացաւ եւ այսօր մեր անկախ պետականութեան հովանու ներքոյ պիտի լոյս տայ մեր ժողովրդի ազատ կեանքի նոր յոյսերին: Մենք բոլորս ջանում ենք, որ պայծառ մնայ ճեմարանի հոգեւոր անդաստանը, եւ նրա յարկից իրենց քայլերը սկսող մեր զաւակները` հաւատքի զինուորները Աստծոյ խօսքով սրբեն ու առաջնորդեն մեր ժողովրդի կեանքը դէպի աստուածախնամ, աստուածօրհնեալ կեանքի ափեր:

Փառք ենք բարձրացնում առ Աստուած, որ աճեցրեց ու կենսատու պահեց հոգեւոր մեր այս տունը, մեր բոլորի միշտ սիրելի, միշտ նուիրական Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը: Մեզանից շատերի համար ճեմարանը հարազատ տուն է, որտեղից սկսուել է մեր հոգեւոր ծառայութիւնը:

…Աղօթք ենք բարձրացնում եւ աստուածային օրհնութիւն հայցում լուսահոգի Գեւորգ Դ երախտարժան Հայրապետի, ինչպէս եւ՝ ճեմարանի համար խնամք տարած, այն լուսաւոր պահած երախտաւորների յիշատակին՝ ձեզ հետ միասին հաւատ ու վստահութիւն ունենալով ճեմարանի ընդմիշտ պայծառութեան եւ նրա գործունէութեան առաւել ու առաւել արդիւնաւորման հանդէպ»,- ասաց Վեհափառ Հայրապետը:

Նորին Սրբութիւնն Աստծու զօրակցութիւնը հայցեց ճեմարանի տեսչին եւ նրա լծակիցներին` յորդորելով մշտապէս հայրախնամ հոգածութիւն դրսեւորել սաների կրթական-դաստիարակչական գործում: Վաղուայ հոգեւոր առաջնորդների եւ հայ մտաւորականների կերտման գործընթացին մասնակից դասախօսներին Վեհափառ Հայրապետը մաղթեց ճեմարանի դերի ու կաեւորութեան նոյն գիտակցութեամբ շարունակել իրենց նուիրեալ աշխատանքները:

Ամենայն Հայոց Հայրապետն իր պատգամն ուղղեց նաեւ ճեմարանի սաներին. «Սիրելի ճեմարանականներ, բացառիկ շնորհ է, ուսանելը հոգեւոր ճեմարանում, որ աստուածադիր հաստատութիւն է: Ճիշտ է` հիմնադիրները եղել են մեզ պէս անհատներ, սակայն Աստծոյ յայտնութիւնն է, Աստծոյ շնորհն է գործել նրանց մէջ, Աստծոյ ձայնին, կոչին ընդառաջ նրանք իրականացրել են կրթական գործի կազմակերպումը այս հաստատութեան մէջ: Ճեմարանի ուսանող լինելը եւբ շնորհ է, եւբ փառք է, եւ առաւել` պատասխանատուութիւն, որ ուսում առնելով ու կրթուելով այստեղ` նուիրուէք Տիրոջ Սուրբ Սեղանի սպասաւորութեանը, ձեր ուսերի վրայ կարողանաք վերցնել Տիրոջ բանաւոր հոտի հոգեւոր առաջնորդութիւնը, որպէսզի ձեր ջանքերով, ձեր հաւատքով Աստծոյ կենարար խօսքը, փրկութեան յոյսը ուղեկցեն մեր ժողովրդին: Մենք վստահ ենք, որ դուք լաւագոյնս կօգտագործէք ձեզ ընձեռնուած ուսման հնարաւորութիւնը, որպէսզի ամբարէք գիտելիքներ, ամբարէք իմաստութիւն եւ փորձառութիւն: Աճեցրէք  եւ զօրացրէք ձեր մէջ հաւատքի ապրումն ու զգացումը: Հաւատքն է գործերին կենդանութիւն եւ յաւէրժութիւն պարգեւողը: Մենք պիտի ուզէնք, որ ձեր գործերը լինեն կենդանի գործեր` դէպի յաւիտենութիւն միտուած, որպէսզի մեր Եկեղեցու ընթացքը եւ մեր ժողովրդի կեանքը միշտ լինեն յաւէրժութեան լոյսով առաջնորդուած»:

Նորին Սրբութիւնը մասնաւոր իր գնահատանքը յայտնեց նաեւ Մայր Աթոռի բարերարներին, ում յանձնառութիւնների շնորհիւ զօրանում ու պայծառանում է Հայ Եկեղեցին, իր առաքելութիւնն է շարունակում նաեւ Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանը:

Խօսքի աւարտին Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն աղօթքով հայցեց, որ Ողորմած Տէրն Իր Սուրբ Աջի հովանին տարածեալ պահի հայոց ազգի, Մայր Աթոռի եւ նրա հոգեւոր-կրթական հաստատութիւնների վրայ եւ զօրացնի իրենց կոչման ու առաքելութեան մէջ:

Հանդիսութեան ընթացքում ընթերցուեց նաեւ Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցու ուսումնական կոմիտէի նախագահ, Մոսկուայի հոգեւոր ակադեմիայի ռեկտոր Եւգենի արքեպիսկոպոս Վերեյսկու շնորհաւորական խօսքը: Ճեմարանի կարեւոր դերին անդրադարձան Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի նախկին տեսուչ Տ. Եզնիկ արքեպիսկոպոս Պետրոսեանը եւ ԳՀՃ դասախօս, պ.գ.թ. Պետրոս Յովհաննիսեանը: Քաղուածքներ կատարուեցին նշանաւոր ճեմարանականների յուշերից:

Երեկոյթին դասական, ժողովրդական եւ հոգեւոր ստեղծագործութիւնների կատարումներով հանդէս եկան «Հովեր»  պետական կամերային երգչախումբը, Կոմիտասի անուան պետական քառեակը, Գեւորգեան հոգեւոր ճեմարանի սաներն ու երգչախումբը: