Ուղիղ 24 տարի առաջ, 1992 թուականի այս օրը` Մայիս 18-ին, հայկական բանակները ազատագրեցին Հայաստանը Արցախին կապող կենսական նշանակութիւն ունեցող Բերձոր (Լաչին) քաղաքը:

Քաղաքին միջէն անցնող ճանապարհը` Լաչինի միջանցքը, մինչեւ հիմա կը համարուի հայկական երկու պետութիւնները իրար կապող ամենայարմար «երակը», իսկ այն ժամանակ անիկա «կեանքի» միջանցք էր Արցախի համար: Քաղաքի ազատագրումով սկսաւ նաեւ ամբողջ շրջանի` Քաշաթաղի շրջանի ազատագրումը:

ԼՂՆ-ն ծանրագոյն վիճակի մէջ էր` չկար ելեկտրականութիւն եւ կազամատակարարում: Զինամթերքի, սննդամթերքի, դեղորայքի, վառելիքի անհրաժեշտ նուազագոյն քանակը կը տեղափոխուէր քաղաւիացիայի ուժերով:

Մայիս 13-ին շարունակուեցաւ հայկական ուժերու կեդրոնացումը Զարասլի գիւղին մօտ, որ կը գտնուի Շուշիի ու Լաչինի միջեւ: Այստեղ կեդրոնացուած էին զրահամեքենաներու տասնեակ միաւորներ եւ մեծաքանակ կենդանի զինուժ: Լաչինի հետ կապը խզուած էր, այնտեղ աւերուած էին հիւանդանոցը, դպրոցը, տեղական կառավարման մարմինի շէնքը:

Մայիս 15-ին հայկական ջոկատները գրոհեցին բարձունքին գտնուող Աղդամի շրջանի Գիւլաբլու գիւղը: Ատրպէյճանական զօրքերը, ունենալով քանակային եւ դիրքային առաւելութիւն, ետ մղեցին գրոհը: Գիւլաբլիի բարձունքէն հակառակորդը կը գնդակոծէր Ստեփանակերտի եւ հայկական այլ բնակավայրերու քաղաքացիական բնակչութիւնը: Մայիս 17-ին հայկական ուժերը ետ մղեցին ատրպէյճանական բանակի գրոհը Շուշիի ուղղութեամբ, որուն մասնակցեցաւ շուրջ 1000 զինուոր` 20 հրասայլերու եւ այլ զրահամեքենաներու մասնակցութեամբ:

ԼՂՀ ինքնապաշտպանութեան ուժերու շտաբի տուեալներով, Լաչինի մէջ փոխհրաձգութիւն կ՝ընթանար ատրպէյճանցիներու զինուած ուժերու եւ տեղաբնակ քիւրտերու միջեւ: Սակայն, երբ վերսկսաւ երթեւեկութիւնը Բերձորէն Գորիսի շրջան՝ շրջանցիկ ճանապարհով, ատրպէյճանական ջոկատները, տեղի բնակչութեան հետ միասին, սկսան շտապ հեռանալ Լաչինէն:

Մայիս 18-ին ՀՀ խորհրդարանի առաւօտեան նիստին պաշտպանութեան նախարար Վազգէն Սարգսեանը յայտնեց, որ բացուած է Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի հետ կապող ճանապարհը: Օրուան երկրորդ կիսուն՝ Ատրպէյճանի ՊՆ ներկայացուցիչը խոստովանեցաւ Լաչինի անկումը: