Քար ու քարափ, սար ու անտառ, դաշտ ու հովիտ, ամպ ու զամպ և կամակոր մասրենի… Հոգու մեջ մի փոքրիկ հայրենիք ծվարեցնելու հավատով ենք ևս մեկ անգամ մոտենում այս ամենին, զգում ու շոշափում, վերապրում ու մերը դարձնում: Ինչու՞ է թվում, որ երբ փորձում ես քո մեջ գտնել այն բոլոր հիշողությունները, որոնք քեզ մոտեցնում են քո արմատներին, քո մանկությանը, քո իսկ աչքերով նայում են քո անցած ու կորցրածին, քո որոնածին ու քո երազածին, դու մի տեսակ շատ ես փոքրանում, շատ ես խեղճանում, շատ ես սպառվում:

Ինչու՞ է թվում, թե ամեն ինչ վերարժևորում ես ու նորից գտնում, երբ արդեն սպառվելուց քեզ ինքնամաքրված ու պարզված ես զգում, քեզ ավելի բարի ու մարդասեր ես զգում: Եվ ինչու՞ ենք մենք հաճախ կորցնում այն թելը, որը մեզ ավելի մոտ է պահում այն ամենին, ինչը ջերմացնում է մեզ, ինչի օգնությամբ մենք ավելի ենք  մարդանում:

Ապրիլի 14-ին՝ հայ մեծանուն բանաստեղծ Համո Սահյանի ծննդյան օրը, ՌԴ Տյումեն քաղաքի մշակույթի կենտրոնի  «Կարոտ» գրական ակումբի հարկի տակ հավաքվել էինք՝ տոնելու, հիշելու, հագենալու և արժևորելու հավատով լցված:

 … Ու մենք մանկացանք…

Մենք մանուկ ենք, քանի կա պապը, կա մեր հին տունը, որի բակի անմշակ քարին կարող ենք երկար նստել ու խորհել աշխարհի լավ ու վատի մասին, մանուկ ենք, քանի կա մեր դաշտի գույնը, մեր գյուղի կանչը: Մենք մանուկ ենք, քանի աշխարհի բոլոր բույրերից առանձնացնում ենք մեր հեռավոր առավոտների, մոր ծոցի, թարմ հացի, ցողի ու ծիծաղի, աշխարհի ամենասիրուն շողի հոտը, մեր գյուղի քարի ու քամու, ձյունի ու բարձունքի, սունկի ու ուրցի, ցավի ու արցունքի հոտը: Ու մենք մանուկ ենք, քանի դեռ կարողանում ենք բռնել մեր մանկության զարկերակը, որն այնքան ուժգին է բաբախում, երբ մեր մեծ օջախի ձայներն ենք լսում: Խաչիպապի պես բոլորիս պապերն էլ տնկել են մեր գյուղի շիվերը, շարել են մեր գյուղի պատերը, ջրել են, հնձել են, վարել ու ցանել են: Չգիտեմ՝ հոգնե՞լ են արդյոք, բայց որ իրենց հետ մեզ էլ են խառնել իրենց մայր հողին, դա հաստատ գիտեմ:

Պապն ու քարափը… Ո՞վ է ավելի մեծ, ավելի վեհ ու վես, ո՞վ է ավելի իմաստուն ու խոսուն լուռ, ո՞վ է ավելի տանջված… Մենք վախենում ենք բաց թողնել զարկերակը, որը մեզ մանուկ մնալու երազ է պարգևում, ամեն մթնող օրվա հետ տխրությունը լացի փոխվելու վախից է ազատում:

Իսկ հետո սկսեցինք  ծվեն-ծվեն անել մարդու հոգին, ու այս համատարած աղմուկի ու անկարգության միջից մեր առջև հառնեց մարդը, Սահյանի կերտած մարդը, որն այնքա՜ն հմտորեն է սիրում, տառապում, համակերպվում ու իմաստնանում, այն մարդը, որի տառապանքը ո´չ թե չարացնում, այլ ինքնանվիրումի ուժ է շնորհում:

Վերջում էլ «կպանք» մեր ամենանվիրական ու ցավոտ լարին՝ մեր կենսատուին, մեր Հայաստանին: Մեր երեկոյի բոլոր մասնակիցները «հայաստանոտ» էին, բոլորի մեջ կար կարոտն առ  հայրենիք, բոլորի մեջ կար կոտրված հույսի ու անցյալի պատառիկ, բայց կար նաև հպարտություն, ու մեր անցած կյանքի «բոլոր էջերն ու ելևէջները հայաստանոտ են»:

Պատահական չէր, որ ոչ ոք չէր համարձակվում մոտենալ Սահյանի այցեքարտին՝ «Ախր ես ինչպե՞ս…»- ին: Չգիտեմ՝ ավելի շատ ինչը խանգարեց. սուտ երևալու վա՞խը թե՞ հուզմունքը զսպել չկարողանալու կասկածը, բայց մի բան հաստատ է. Հայաստանից հեռու մենք ապրում ենք առանց ինքներս մեզ:

Մեր երեկոն հագեցած էր երգ-երաժշտությամբ, խոսք ու զրույցով, հիշողություններով ու սահյանական մարդասիրությամբ: Այս անգամ էլ էինք մարդաշատ, և լավ է, որ մեր շարքերը համալրվում են:

Երեկոն լի էր անակնկալներով, որոնցից մեկն ուզում եմ առանձնացնել. Սահյանի հայրենի Լոր գյուղից մեզ իր ողջույնն էր ուղարկել բանաստեղծի տուն-թանգարանի հիմնադիր և նույն գյուղի գյուղապետ Դավիթ Առուստամյանը: Մեր բոլորիս շնորհակալությունն ու խոնարհումը նրան՝ Սահյանի նկարագրած շքեղ ու պարզ բնության հարազատ ու պարզ զավակը լինելու համար:

Այս անգամ մեր երեկոն իր ներկայությամբ պատվել էր տյումենահայ համայնքի նախագահ Աբրահամ Հովեյանը, ով իր սրտի խոսքն ասաց, խրախուսեց  մեզ մեր կատարած հայրենանվեր գործի համար:

Իսկ մենք… Իսկ մենք մեկ օր ևս մարդացանք, հայացանք ու հագեցանք:

Տյումենի մշակույթի կենտրոնի ուսուցչուհի Անի Կիրակոսյան