Վանի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցուն կից հայկական գերեզմանոցը վերածվել է ժամանցային վայրի: Չնայած որ կղզում կան անվտանգության աշխատակիցներ, այնուամենայնիվ, զբոսաշրջիկները քայլում են գերեզմանոցի միջով և  նույնիսկ զբոսախնջույք անում և աղտոտում տեղանքը: Այս մասին տեղեկացնում է Էրմենիհաբերը։

10-րդ դարի քանդակագործությանը բնորոշ մոտիվներով քանդակված շիրմաքարերի մեծ մասն այժմ ավերված է:

Բացի այն, որ զբոսաշրջիկները ժամանցային վայրի են վերածել հայկական պատմական գերեզմանոցը, նաև մեծ վնաս են հասցնում առանց այդ էլ կիսաքանդ շիրմաքարերին:

Թուրքիան գիտակցելով, որ եկեղեցու շրջակայքը աղտոտվում է և վնաս հասցվում թե’ եկեղեցուն և թե’ շրջակայքում գտնվող գերեզմանոցին, դիտավորյալ չի վերահսկում, չնայած մեծ գումարներ է վաստակում կղզի այցելող զբոսաշրջիկներից:

Հիշեցնենք, որ հայ ժողովրդի համար պատմական նշանակություն ունեցող Սուրբ Խաչ եկեղեցում թուրքական իշխանությունները արգելել էին պատարագ մատուցել, սակայն 4 տարի տևած դադարից հետո այս տարի կրկին պատարագ է մատուցվելու: Աղթամար կղզու եկեղեցին կառուցվել է  915-921թ. ճարտարապետ Մանվելի կողմից Բագրատունյաց դինաստիայի թագավոր Գագիկ 1-ինի հրամանով:

Վերոնշյալ գերեզմանոցը գտնվում է եկեղեցու հարավային և հարավ-արևմտյան հատվածում: