Մոտ 16 տարի առաջ սիրիահայ Արծիվ Քիրազյանը Հալեպում աﬔնաառաջադեմ լուսանկարիչներից էր, սակայն 2000 թ. երեք օրով Հայաստան այցելելուց հետո նա որոշում կայացրեց ու տեղափոխվել ﬓալ հայրենիքում: Սիրիայում, Լիբանանում շատ լուսանկարիչներ էին նրան ճանաչում. նա լուսանկարում էր աﬔն ինչ` անգամ հավերժացրել է Դեր Զորում հայկական եկեղեցու բացումը, սակայն Հայաստանում այդ շրջանում լուսանկարչությունը դեռ շատ թույլ էր զարգացած:

2003 թ. վերջնական գալով Հայաստան՝ նա ստիպված եղավ փոխել մասնագիտությունը: Արծիվը կնոջ՝ Մանուշակի հետ նկատեց, որ Երևանում չկան մասնագիտացած ճաշարաններ, և սննդի մատուցման հանդեպ վերաբերմունքը շատ տարբեր էր: Այդպես ամուսինները որոշեցին բացել իրենց փոքրիկ ռեստորանն ու մարդկանց ծանոթացնել հայկական այնպիսի ուտեստների, որոնք գաղթից հետո մոռացվել են: Մանուշակը պատﬔց, որ հին հայկական ավանդական ճաշերը պատրաստել սովորել է ծնողներից. խոհարար դառնալու ﬕտք երբևէ չի ունեցել, Սիրիայում դա եղել է պարզապես հոբբի: «Շատ ուրախ ենք, որ հիմա մարդիկ տարբերելով են պատվիրում, ասենք Ուրֆայի կամ Տիգրանակերտի քեբաբ: Մենք էլ փնտրել, գտել ենք այնպիսի հին հայակական ճաշատեսակների պատրաստման եղանակներ, որ ամբողջ աշխարհում հատուկենտ մարդիկ ﬕայն գիտեն»,- «Արﬔնպրես»-ի փոխանցմամբ՝ նշեց Արծիվը:

Քիրազյանի խոսքով՝ բախուﬓերի սկսվելուց առաջ` 2000-ականների սկզբներին, արդեն պարզ էր, որ պատերազﬓ անխուսափելի է. մուսալմանների կողﬕց ագրեսիան ակնհայտորեն զգացնել էր տալիս, իսկ Արծիվը երեխաներին ուզում էր ﬔծացնել ապահով հայրենքում: «Նոր տանը հեշտ եմ հարմարվել, որովհետև գալու որոշումս վերջնական էր, ես եկել եմ առանց կասկածների»,- ասում է նա: Քիրազյանը նույնիսկ առաջարկներ է ստացել լուսանկարչությամբ զբաղվելու Ռուսաստանում, այնտեղ կառուցելու ավելի բարեկեցիկ ապագա, բայց նրա ﬔծագույն ցանկությունն էր ﬓալ հայրենի երկրում: Նա հիշում է ծնողների խոսքերն ու թե ինչպես էին դաստիարակում` գնալ հայրենիք, այնտեղ ունենալ զավակ: «Անգամ դպրոցական ծրագրում բոլոր հեղինակները շարունակ արծարծում են հայրենիքի թեման. ակամայից Հայաստան գալու ﬕտքը նստել է ենթագիտակցության ﬔջ»,- մանրամասնեց սիրիահայը:

Այնուաﬔնայնիվ, Քիրազյանների երեխաներին սկզբում բավականին դժվար էր Հայաստանում. Սիրիայում հայության համար հասարակական, մշակությային, հոգևոր կյանքն ավելի լավ էր կազմակերպված: Մանուշակը պատմում է, որ աﬔն ﬔկն ուներ իրեն հոգեհարազատ զբաղմունքը, և զբաղվածությունը ողջ օրվա ընթացքում ապահովված էր: Դրան հակառակ՝ Երևանում աﬔն ﬔկն իր խնդիրներն է հոգում, շփման ձգտում չկա: Արծիﬖ էլ ցավով է հաստատում, որ շատ հայեր ﬔկնում են Եվրոպա ու զբացվում այնտեղ ﬕ աշխատանքով, որից հրաժարվել են Հայաստանում. նրա համոզմամբ՝ կարևոր չէ, թե ինչ աշխատանք է, բայց դրանով ավելի լավ է զբաղվել հայրենիքում, ծառայել սեփական ժողովրդին: «Արդյունքում շատ հայեր կյանքի վերջին տարիներին են գալիս տեսնելու հայրենիքը: Անգամ եթե նրանք չեն գալիս, հայրենի հողը նրանց որդիներին է կանչում»,- կարծում է սիրիահայը: Ցավոք, վերջին տարիներին ամուսինների գործն ավելի է բարդացել, ֆինանսական խնդիրները՝ շատացել:

Ասում են, որ ներքաղաքական խնդիրներով պայմանավորված՝ կյանքը բոլորի համար է դժվարացել, ուստի ռեստորան հաճախողներն էլ պակասել են: Բացի այդ՝ շատացել են նորաբաց ռեստորանները, իսկ զբոսաշրջիկների թիվը պակասել է: «Հաճախորդների՝ այն էլ արտասահմանցիների նկատմամբ հարկավոր է ցուցաբերել յուրահատուկ մոտեցում, ապահովել դրական զգացուﬓեր, բայց դա չափազանց բարդ է, երբ երկիրդ ծանր վիճակում է»,- կարծում է Արծիվը:

Նրա կարծիքով` դա տարբեր ուժերի վարած սխալ քաղաքականության արդյունքն է, և հիմա Հայաստանին առաջնահերթ անհրաժեշտ է այդ բոլոր կողﬔրի ներգրավվածությունն ու համագործակցությունը` բարելավելու երկրի վիճակը: «Կառավարությունը պետք է ստեղծի համապատասխան պայմաններ սիրիահայերի համար, որպեսզի աﬔն ﬔկն իր ոլորտում աշխատելով օգնի զարգացնել այս երկիրը, ոչ թե հեռանալ ուրիշ տեղ: Անշուշտ, ﬔնք ցանկանում ենք ապրել անհոգ կյանքով, սակայն ուզում ենք, որ դա լինի ﬔր հայրենիքում: Ես այստեից չեմ գնա՝ ինչ ուզում է լինի»,- խոսակցության ավարտին ասաց Արծիվը: