Սբ. Թադեոս առաքյալի և Սանդուխտ կույսի տոնի առիթով Ատրպատականի Հայոց թեմը եռօրյա ուխտագնացություն էր կազմակերպել դեպի Իրանի հյուսիսում գտնվող Սբ. Թադեի վանք: Ամենամյա ուխտագնացությունն այս տարի մեկնարկելու էր հուլիսի 24-ին։ Հոգու և արյան կանչով կազմակերպվող միջոցառմանը մասնակցելու ցանկություն էին հայտնել ՀՀ սփյուռքի նախարարության աշխատակիցներ և սփյուռքահայ ուսանողներ: ՍՆ աջակցությամբ՝ ուխտավորների 24 հոգուց բաղկացած խումբը Հայաստանից մեկնեց Իրան, որ­տեղ նրանց դիմավորեց Ատրպատականի Հայոց թեմի թեմական խորհրդի ատենադպիր Գա­գիկ Ջորջիանը: Հայոց թեմի նախաձեռնությամբ՝ ուխտագանցությունից առաջ մասնակիցները հյուրասիրվեցին իրանական խոհանոցի տարբեր ուտեստներով:

Նախաճաշից հետո սկսվեց ուխտագնացությունը. առաջին կայանը Սուրբ Ստեփանոս Նախա­­վկայի վանքն էր, որը գտվում է Դարաշամբի շրջանում՝ Արաքս գետի աջ ափին: Առաջնոր­դարանի ներկայացուցիչ Ռազմիկ Դիլանյանը ուխտագնացներին ներկայացրեց վանքի պատ­մությունը: Նա նշեց, որ Սուրբ Ստեփանոսի վանքը նաև Մաղարդավանք են անվանում: Այն կառուցվել է 9-րդ դարում, սակայն այժմ վերանորոգվում է։ «Վանքի մատուռն ու գմբեթն ար­դեն վերանորոգված են: Հայաստանից երկու վարպետ էին եկել, և տեղի իշխանությունների օժանդակությամբ գմբեթը նորից վեր բարձացրեցինք»,- պատմեց Ռազմիկ Դիլան­յանը և հա­վելեց, որ այս եկեղեցին համաշխարհային նշանակության պատմական կառույց է և 2008 թ. գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում:

Շրջայցից հետո եկեղեցու բակում տեղի ունեցավ քննարկում՝ ՀՀ սփյուռքի նախարարի տեղակալ Սեր­ժ Սրապիոնյանի և «Արաքս» ազատ առևտրային գոտու ներկայացուցիչների միջև: Նախարարի տեղակալի խոսքով՝ նրանց կողմից առաջարկ է եղել ամրապնդելու հայ-իրանական տուրիս­տական հարաբերությունները, որպեսզի զարգանա զբոսաշրջությունը. «Մեզ առաջարկեցին մշակութային կապերն ամրապնդել, ինչը նշանակում է, որ նրանք լայն գաղափարա­բանու­թյուն ունեն մշակույթի զարգացման հարցում: Նրանք, լինելով իսլամական պետության ներ­կայացուցիչներ, քրիստոնեական սրբավայրը դարձրել են դրախտ»,- նշեց պարոն Սրապիոն­յանը և հավելեց, որ հավանություն է տվել Հայաստանում իրանյան օրեր կազմակերպելու նրանց առաջարկին:

Այնուհետև ատենադպիր Ջորջյանի գլխավորությամբ ուխտավորները շարժվեցին դեպի Սուրբ Հովվի վանք, որը գտվում է Ջուլֆայում՝ Արաքսի ափին մոտ: Ուխտավորները ծանոթացան Վանքի հետաքրքիր պատմությանը. վանքը կառուցել են հայ հովիվները, որոնք օրվա աշխատանքից հետո չէին հասցնում հասնել Սուրբ Ստեփանոս և որոշում են ճանապարհին հիմնել փոքրիկ աղոթատեղի: Շուրջ հինգ դար գոյություն ունեցող Սուրբ Հովվի վանքը վերա­նորոգվել է իրանական իշխանությունների նախաձեռնությամբ, և քրիստոնեական խորհրդա­նիշ համարվող խաչը տեղադրվել է գմբեթին:

Ուխտավորները վերջին կայանը եղավ Սուրբ Թադեի վանքը, որը գտնվում Մակու քաղաքից 20 կմ հեռավորության վրա՝ Չալդրանի դաշտավայրի հյուսիս-արևելքում: Վանքի ներկա շենքը բաղկացած է երկու՝ նոր և հին մասերից։

Ուխտագնացության ընթացքում Թադեի վանքում տեղի ունեցավ «Սասունցի Դավիթ» երաժշ­տա­կան թատերական ներկայացումը, որը նվիրված էր Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարե­լիցին. «Ամեն տարի Սուրբ Թադեի տոնի առիթով կազմակերպվում են տարբեր միջոցառում­ներ: Ուշագրավ էր 61-ամյակի առթիվ կազմակերպված մեծ միջոցառումը, որին մաս­նակ­ցում էին «Կոմիտաս» երգչախումբը, Թեհրանի և Սպահանի Հայոց թեմերի ներկայացու­ցիչները, ինչպես նաև շուրջ հինգ հազար հայեր աշխարհի տարբեր երկրներից».- պատմեց ատենադպիր Ջորջիանը՝ իր շնորհակալությունը հայտնելով Իրանի Իսլամական Հանրա­պե­տու­թյանը՝ տոնին աջակցելու համար: Ուխտավորները գիշերեցին Ատրպատականի Հայոց թեմի կողմից տրամադրված սենյակում. թեմը հոգացել էր նաև նրանց սննդի հարցը:

Հուլիսի 25-ին ուխտավորները մասնակցեցին Ատրպատականի Հայոց թեմի առաջնորդ Գրիգոր Չիֆթճյանի առաջնորդությամբ մատուցած պատարագին: Սուրբ Թադեի վանքում երկրորդ արարողությունը համահայկական խաղերի ջահի վառման կարգն էր, որին մաս­նակցում էին Հայաստանից, Թեհրանից եկած հյուրեր ու թեմական խորհրդի անդամներ: Առաջնորդարանի ներկայացուցիչները ուխտավորների հետ միասին վառված ջահը տարան Ավարայրի դաշտ: Այսպես ավարտվեց 2015 թվականի եռօրյա ավանդական 61-րդ ուխտագնացությունը. հուլիսի 26-ին հայ ուխտավորները վերադարձան Հայաստան:

Լաուրա Մամյան,

Զառա Մանուչարյան